مقدمه

  ساليان درازی است که در حوزه سلامت، برنامه هاي آموزشي طراحي و اجرا مي شوند و موفقيت هاي دهه هاي اخير نظام بهداشت و درمان کشور را تا حدود زيادي می توان مرهون فعاليت آموزش دهندگان سلامت دانست. کانون توجه اصلي در آموزش سلامت، اصلاح رفتار افراد، گروه ها و جوامع است و در اين ميان، پيچيدگي های رفتار انسان علت اصلي دشواري دستيابي به اين هدف است. رفتار سلامت (Health Behavior) در بسياري از مداخلات آموزشي نظام سلامت، تحت تاثير عواملي است که شناخت و تحليل اين عوامل، در کسب موفقيت اين مداخلات، نقشي کليدي دارد. الگوها و نظريه هاي آموزش سلامت با هدف توضيح دقيق تر اين عوامل و پيشگويي نتايج حاصل از تغيير در آنها طراحي شده اند. اين نظريه ها و الگو ها از حوزه ساير علوم اجتماعی مانند روان شناسي و جامعه شناسي به عرصه سلامت راه پيدا کرده اند و در ساليان اخير استفاده از آنها براي کسب، حفظ و ارتقاي سلامت جامعه مورد اقبال قرار گرفته است. تعداد قابل توجه اين الگوها و نظريه ها و کاربرد آنها باعث شده تا "آموزش سلامت مبتني بر نظريه و الگو" جايگاه ويژه اي در آموزش سلامت پيدا کند. اين برنامه آموزشي با هدف انتقال مهارت هاي لازم براي استفاده از برخی نظريه ها و الگوها در طراحی و اجرای برنامه های آموزشی در حوزه سلامت طراحي شده است تا فراگيران بتوانند با كمك مطالب علمي و راهنماهاي عملي ارائه شده در اين كارگاه،‌ برنامه هاي آموزشي مبتنی بر اين چارچوب های علمی را طراحی کنند. در اين بخش، تلاش مي شود تا با کمک راهبردهاي يادگيري مشارکتي، گروه هدف براي رسيدن به اهداف آموزشي هدايت شوند.

اهداف رفتاري

انتظار مي رود که در پايان اين کارگاه آموزشي، شرکت کنندگان قادر باشند بدون مراجعه به منابع آموزشي:

1.      با اصول و مفاهيم آموزش و ارتقای سلامت آشنا شوند.

2.      نقش آموزش سلامت و ارتباط آن با ارتقاي سلامت را توضيح دهند.

3.      دلايل استفاده از الگو ها و نظريه ها در برنامه هاي آموزش سلامت را بيان کنند.

4.      اصطلاحات اساسي مرتبط با آموزش سلامت مبتنی بر نظريه ها و الگوها را تعريف کنند.

5.      .نحوه دسته بندي هاي الگو ها و نظريه ها را بدانند.

6.      سازه های الگوي باور سلامتي را نام ببرند و هر يک را توضيح دهند.

7.      مراحل استفاده از الگوي باور سلامتي را برای يک موضوع فرضی تمرين کنند.

8.      سازه های نظريه عمل استدلالی/ رفتار برنامه ريزی شده را نام ببرند و هر يک را توضيح دهند.

9.      مراحل استفاده از نظريه عمل استدلالی/ رفتار برنامه ريزی شده را برای يک موضوع فرضی تمرين کنند.

10.  مراحل طراحی يک مداخله مبتنی بر الگوی پرسيد- پروسيد را نام ببرند و هر يک را توضيح دهند.

11.  مراحل استفاده از الگوی پرسيد- پروسيد را برای يک موضوع فرضی تمرين کنند.

12.  سازه های الگوی فرانظريه ای را نام ببرند و هر يک را توضيح دهند.

13.  مراحل استفاده از الگوی فرانظريه ای را برای يک موضوع فرضی تمرين کنند.

گروه هدف

گروه هدف اختصاصي در اين برنامه آموزشي، کارشناسان مسئول واحدهاي آموزش سلامت دانشگاه هاي علوم پزشکي کشور، به عنوان افراد مرجع در برنامه هاي آموزشي و اطلاع رساني در حوزه سلامت تحت پوشش دانشگاه هاي علوم پزشکي کشور هستند ولي با توجه به اهميت نقش آموزش در فعاليت هاي ساير کارشناسان حوزه سلامت، محتواي آن مي تواند براي گروه هاي مختلف کارشناسي نيز مورد استفاده قرار گيرد. با توجه به روش کارگاهي در ارائه اين بخش، پيشنهاد مي شود تعداد افراد شرکت کننده در کارگاه از 30 نفر تجاوز نکند تا امکان استفاده بهينه از مطالب ارائه شده فراهم گردد.

عناوين مورد بحث

1.      مفاهيم کليدي آموزش سلامت

2.      رابطه بين آموزش و ارتقای سلامت

3.      اصول و مفاهيم آموزش سلامت مبتني بر نظريه و الگو

4.      دلايل استفاده از ديدگاه نوين آموزش سلامت مبتني بر نظريه و الگو

5.      تعاريف مربوط به الگو و نظريه در آموزش سلامت

6.      مفهوم، سازه و متغير در الگو ها و نظريه ها

7.      انواع دسته بندي الگو ها و نظريه ها

8.      شناخت و کاربرد الگوي باور سلامتي

9.      شناخت و کاربرد نظريه عمل استدلالي/ رفتار برنامه ريزي شده

10.  شناخت و کاربرد الگوي برنامه ريزي پرسيد/پروسيد

11.  شناخت و کاربرد الگوي فرا نظريه اي

مدت زمان برنامه

اين کارگاه در دو روز متوالي برگزار مي شود و شرکت کنندگان در هر روز حداقل هشت ساعت مفيد در کارگاه حضور دارند. کارگاه متشکل از جلسات عمومي و کار گروهي است.

امکانات مورد نياز برای اجرای برنامه

1-  مکان کارگاه

·          سالني با ظرفيت 40 نفر، با ميز U شکل، صندلي هاي راحت و تجهيزات صوتي مناسب

·          فضاي مناسب براي برگزاري جلسات کار گروهي مجزا از سالن اصلي داراي ميز و صندلي و وايت برد

·          پرده نمايش و اورهد، ويدئو پروژکتور و کامپيوتر، وايت برد و ماژيک وايت بورد

2-  مواد مصرفي

·         فولدر يا كلاسور حاوی چند برگه سفيد A4، خودکار و بسته آموزشي کارگاه

·         طلق شفاف و ماژيک آن ثبت نتايج کارهاي گروهي

·         پذيرايي متناسب با امکانات موجود