چکیده:
ورزش، حرکات هماهنگ عضلانى است که موجب سلامتی و تقويت اعضاى بدن مى گردد ورزش كردن يكي از راه هاي مبارزه با بيماري هاي جسمي، روحي و مفاسد اخلاقي در يك جامعه است. ورزش و فعالیت فیزیکی می تواند باعث عملکرد بهتر کودکان در مدرسه و موفقيت بيشتر در امور آموزشي و یادگیری شود. در آموزه هاي ديني ما نيز به ورزش و انجام فعاليتهاي ورزشي سفارش گوناگون شده است. طوری که پیامبر اکرم (ص ) فرموده اند: به كودكان خود شنا، تيراندازي و اسب سواري بياموزيد .
بسیاری از مردم فکر می کنند که دانش آموزان فقط زنگ ریاضی یا علوم یا... را دوست ندارند ولی زنگ ورزش را دوست دارند در صورتی که این طور نیست، برخی از دانش آموزان از زنگ ورزش بیزارند! ورزش نکردن برخی دانش آموزان مسئلهای است که ذهن خیلی ها را به خود مشغول کرده است و در این باره تحقیقات زیادی صورت گرفته است اینجانب نیز که اولین سال است در رشته ی تربیت بدنی انجام وظیفه می کنم، در زنگ ورزش کلاس خودم دانش آموزانی را دیدم که به ورزش اهمیت نمیدهند و از ورزش کناره گیری می کنند و در گو شهای می نشینند و به تماشای بازی دانش آموزان یا خواندن کتاب می پردازند. وقتی از آنها سوال می کردم چرا ورزش نمی کنید فقط جواب می دادند"ورزش را دوست ندارم" . راستی چرا آنها از ورزش کردن بیزارند؟ چرا؟
در ابتدای سال تحصیلی قرار شد با همکاری و مشورت با مدیر مدرسه و سایر همکاران مقدمات کار یعنی تشویق و ترغیب دانش آموزان به امر ورزش را فراهم آورم ولی متاسفانه از این کار من زیاد استقبال نشد به طوری که کمتر از 25 درصد از دانش آموزان، آن هم با اکراه و اجبار من و مدیر مدرسه در برنامه های ورزشی و فعالیتهای ورزشی شرکت می کردند مشاهده ی این وضعیت باعث نگرانی و ناراحتی من و مدیر مدرسه شد. پس از این جریان نیز، بخشنامه ای از اداره مبنی بر برگزاری ورزش صبحگاهی و طناب زنی و غیره به مدرسه ارسال شد که این امر مرا بیش از پیش به انجام این کار ترغیب کرد. بنابراین این امر باعث شد تا فکر کنم چگونه می توانم این مشکل را حل کنم و دانش آموزان را به انجام فعالیتهای ورزشی و اجرای ورزش صبحگاهی تشویق کنم لذا هدف اصلی من از انجام این پژوهش شناسایی راهکارهایی جهت تشویق و ترغیب دانش آموزان به انجام فعالیتهای ورزشی و ایجاد شور و نشاط در مدرسه بود.
پس از تایید مساله و گردآوری اطلاعات و شواهد لازم از منابع مختلف، مهمترین دلایل عدم شرکت دانش آموزان در فعالیتهای ورزشی مدرسه شناسایی و مشخص گردید که به شرح زیر است:
الف) عوامل فردی:
سستی و تنبلی دانش آموز، عدم شکل گیری مهارتهای ضروری کودک ، برد و باخت، ترس از حضور در تیم ورزشی، خلقت(هر کس دارای خلقتی منحصر به فرد است)، ناتوانی در یادگیری مهارت های ورزشی و عدم اعتماد به نفس، محدودیت های جسمانی، ترس از صدمه، ترس از شکست وتمسخر همکلاسی ها. تعریق و نشستن گرد و غبار محیط بر بدن( بخاطر اینکه دانش آموزان باید آماده حضور در کلاس بعدی شود) .
ب) عوامل خانوادگی
نبود فرهنگ سازی در حيطه مسائل ورزشي و نهادينه نشدن امر ورزش در خانواده. عدم همکاری خانواده در جهت خرید لوازم ورزشی ضروری از قبیل لباس ورزش، و کفش ورزشی، و همچنین عدم همکاری خانواده برای بردن دانش آموزان جهت معاینه پزشکی برای شرکت در مسابقه که البته همه ی این مسائل ناشی از فقر مالی خانواده ها می باشد. و نداشتن آگاهی و علاقه ی کافی والدین به ورزش چرا که فرزندان آنها را الگو و سرمشق اعمال و رفتار خود قرار می دهند و عدم رضایت والدین جهت شرکت دانش آموزان در مسابقات برون مدرسه ای و امضا نکردن فرم رضایت نامه.
ج) عوامل آموزشی و مدرسه ای
عدم وجود امكانات ورزشي لازم براي دانش آموزان و كمبود فضاهاي ورزشي مناسب در مدرسه و خاکی بودن حیاط مدرسه که در هنگام بازی گرد و غبار ایجاد می شود و باعث آزار و اذیت دانش آموزان می گردد و صدمات جسمانی احتمالی که در اثر محیط و آموزش نامناسب ایجاد می شود ، گران بودن ورزش هاي حرفه اي و نبود امكانات ورزشی براي اقشار ضعیف جامعه در بیرون از مدرسه، وجود برنامه ريزي هاي اشتباه در امر ورزش. عدم آموزش صحيح حركات ساده نرمشي به دانش آموزان و گرم نکردن عمومی قبل از بازی و انجام فعالیت که احتمال صدمات جسمانی وجود دارد.
پس از تجریه ، تحلیل و مطالعه ی اطلاعات گردآوری شده، راه حل های متعددی برای حل مشکل پیشنهاد و در نظر گرفته شد که، پس از بررسی و اعتبار سنجی آنها ، راه حل های زیر برای حل مشکل مشخص و به کار گرفته شد. که عبارت بود از:
آشنا کردن دانش آموزان با اهمیت، آثار و فواید ورزش در زندگی فردی و اجتماعی، مشاوره با اولیاء دانش آموزان در خصوص حضور فعال دانش آموزان در مسابقات و کسب رضایت از آنان، مشارکت دانش آموزان در انجام فعالیت های ورزشی، انتخاب سرگروه و یاور ورزشی، انجام مسابقات بین کلاسی، و داخل مدرسه ای و برون مدرسه ای و بردن دانش آموزان به مسابقات منطقه ای و استانی، و برگزاری مسابقات در مناسبتهای مختلف از جمله شطرنج و مسابقه دوی4* 9 و انجام بازی های بومی محلی مختلف از قبیل وسطی و غیره و اهداء جوایز به برندگان مسابقات .
پس از اجرای راه حل های جدید، متوجه تغییرات مثبتی در میزان استقبال آنان از برنامه ی ورزش صبحگاهی و غیره در مدرسه شدم به طوری که میزان استقبال آنها از 23درصد به بیش از 90 درصد رسید. اما اجرای برخی راه حل ها نیز با مشکلاتی مواجه شد که تغییرات آنها دست من نبود مثل عدم آسفالت حیاط مدرسه و خاکی بودن کف حیاط، و کمبود امکانات ورزشی و نبود اتاق رخت کن برای تعویض لباس قبل و بعد از انجام ورزش و آماده شدن برای زنگ بعد و غیره که این امر باعث شد که میزان موفقیت کامل و صد در صد حاصل نشد. در پایان پژوهش به این نتیجه رسیدم که، طرح و اجرای اکثر راه حل های جدید برای تشویق و ترغیب دانش آموزان در امر ورزش مثبت و موفقیت آمیز بوده است.