دانلود اقدام پژوهی چگونه میتوانم دانش آموزانم را به درس ریاضی علاقه مند کنم

چکیده

تحقیق حاضر مربوط به دانش آموزان مدرسه ابتدایی شاهد مرضیه (س) واقع در شهرستان پاکدشت  انجام شده است. مسألهٔ مورد نظر، بی‌علاقه‌گی، بی‌توجهی و غیرفعال بودن اغلب دانش‌آموزان یادشده درانجام فعالیت‌های درس ریاضی و رضایت بخش نبودن نتایج آزمون‌های عملکردی آنان بوده و هدف از انجام این تحقیق، افزایش میزان علاقه‌مندی دانش‌آموزان دبستان یاد شده به درس ریاضی و انجام فعالیت‌های آن دردرس مورد نظر بوده است. بر این اساس، پژوهشگر با استفاده از روش‌های علمی به منظور کسب داده‌های لازم، از منابع گوناگون تحقیق مانند: همکاران و مدیر، سرگروه آموزشی درس ریاضی، دانش‌آموزان و والدین آن‌ها، کتاب‌ها، مجلات، اینترنت،  بررسی کارنامهٔ تحصیلی و ارزیابی نتایج آزمون‌های برگزار شده، به تجزیه و تحلیل آن‌ها جهت شناسایی عوامل مؤثر در ایجاد مسأله و یافتن راه‌حل‌های پیشنهادی پرداخت. سپس به انتخاب چندین راهکار عملی از میان راه حل‌های پیشنهادی مبادرت ورزید. آن گاه پس از اعتبار بخشی توسط گروه پژوهش، به اجرای راه‌حل‌های انتخابی اقدام نمود که عبارت بودند از: 1. تنظیم جدولی به منظور ارزش‌یابی تشخیصی و تکوینی و تعیین روش تدریس 2.  تشکیل انجمن کودکان ریاضی‌دان 3. تنظیم فرم ارزش‌یابی فعالیت‌های عملکردی دانش‌آموزان تنظیم شبکهٔ تلوزیونی ویژهٔ دانش اموزان. لازم به ذکر است، پس از اجرای راه‌حل‌های فوق، پژوهشگر موفق گردید تا فراوانی دانش‌آموزان علاقه‌مند به یادگیری مفاهیم ریاضی را از 7 نفر در اوایل سال تحصیلی به ۱۴ نفر درپایان سال تحصیلی برساند. در پایان این نتیجه به دست آمد که، استفاده از روش‌های متنوع تدریس، متناسب با هدف هر درس، ارائه فعالیت‌های عملکردی به دانش‌آموزان با توجه به تفاوت‌های فردی، نیازها و علایق آنان و تشویق‌های مناسب، تقویت حافظه دیداری و شنیداری، پرورش دقت و توجه فراگیران، در قالب بازی‌های هدفدار، در افزایش میزان علاقه‌مندی آنان به درس ریاضی و انجام فعالیت‌های عملکردی آن، بسیار مؤثر بوده است.

مقدمه

مفاهیم ریاضی، یکی از اثربخش‌ترین و کارآمدترین مواد درسی می‌باشد. به طوری که مبینی (1380) به نقل از  ریچارد کورانت، در این زمینه می‌گوید: «ریاضیات یکی از عالی‌ترین تراوش‌های اندیشهٔ آدمی است که منعکس کنندهٔ ارادهٔ انسان و نشان دهندهٔ سیر عقل و برهان و هم‌چنین بیان کنندهٔ میزان علاقهٔ بشر به کمال و زیبایی است.» نقش بنیادی علم ریاضی در پیشبرد سایر علوم و فنون نیز مورد پذیرش همگان است، به طوری که نرسیدن به هدف‌های آموزشی در زمینهٔ ریاضی موجب ضعف، ناتوانی و دست نیافتن به اهداف مربوط به پیشرفت علوم و فنون دیگر خواهد بود (مبینی،1380، ص 15).

با توجه به مطالب یاد شده، آشکار می‌گردد که نقش و جایگاه درس ریاضی در زندگی انسان به چه میزان دارای اهمیت است. اما سؤال مهمی که مطرح می‌باشد آن است که، چرا عدهٔ کمی از دانش‌آموزان به درس ریاضی علاقه‌مند می‌باشند؟ چرا نتایج ارزش‌یابی درس ریاضی اغلب فراگیران رضایت بخش نمی‌باشد؟ چرا بعضی از دانش‌آموزان در زنگ ریاضی دچار اضطراب و نگرانی می‌شوند؟ چرا بعضی از آموزگاران در تدریس این درس موفقیّت چندانی ندارند؟ به راستی دلیل این ناکامی‌ها چیست و عوامل آن کدامند؟

برخی از پژوهشگران، هم چون عزیزخانی (1388) در اقدام پژوهی که با عنوان «چگونه ت.انستم ریاضی دانش آموزان را تقویت کنم  » انجام داده بود، با استفاده از روش‌های گوناگون تحقیق، به این نتیجه رسید که می‌توان با ایجاد محیط شاد و افزایش نشاط در دانش‌آموزان، میزان علاقه‌مندی آنان را در درس ریاضی افزایش داد.

بی‌شک، مهم‌ترین عاملی که در موفقیت یا ناکامی برخی از معلمان در تدریس ریاضی، نقش بسزایی دارد، مربوط به روش [1] آنان در علاقه مند کردن دانش‌آموزان به درس یاد شده و چگونگی ایجاد انگیزه و ارائه مطالب درسی به آنان می‌باشد.

بر این اساس، عنوان اقدام پژوهی حاضر این است: «راه‌کارهای افزایش علاقه‌مندی دانش‌آموزان مقطع ابتدایی به درس ریاضی» و هدف اصلی آن، ایجاد انگیزه و افزایش علاقه در دانش‌آموزان یاد شده نسبت به درس ریاضی و انجام فعالیت‌های عملکردی آن و پیشرفت فراگیران در آزمون‌های مداد-کاغذی درس مورد نظر می‌باشد.

از سوی دیگر، این تحقیق در پی آن بود تا علاوه بر افزایش علاقه‌مندی دانش‌آموزان دبستان شاهد مرضیه (س) به درس ریاضی، میزان مهارت آنان را نیز در انجام آزمون‌های عملکردی و فعالیت‌های خارج از مدرسه، ارتقا بخشد. هم چنین سعی بر آن داشت تا میزان کاربرد مفاهیم ریاضی را در زندگی روزمرهٔ فراگیران افزایش داده، و به دلیل تلفیق درس یادشده با سایر دروس، موفقیت دانش‌آموزان در یادگیری درس‌های دیگر (فارسی، علوم، هنر و غیره) را نیز امکان پذیر سازد.

بیان مسئله

اینجانب سودابه مهدوی با10سال سابقه خدمت با سمت آموزگار در مدرسه شاهد مرضیه (س) واقع در شهرستان پاکدشت مشغول به انجام وظیفه هستم. از نظر اقتصادی و فرهنگی و هم‌چنین میزان سواد، خانواده‌های دانش‌آموزان در وضعیت نسبتاً بدی قرار داشتند. بر این اساس، دانش‌آموزان انتخاب شده من با فراوانی 26 نفر، از این قاعده مستثنی نبوده و دارای وضعیت خانوادگی مشابه با دیگر دانش‌آموزان این آموزشگاه بودند. اما، آنچه ذهن اقدام‌پژوه را به خود مشغول کرده بود، به شرح زیر است:

در اوایل سال تحصیلی یاد شده، همواره رفتار دانش‌آموزان در زنگ ریاضی، توجه مرا به خود جلب می‌کرد. بدان معنا که در این زنگ، شاهد چهره‌های درهم رفته و بی حوصلهٔ آنان بودم. بعضی از دانش آموزان در این زنگ با یکدیگر صحبت می‌کردند، برخی از آن‌ها بی مورد اجازهٔ بیرون رفتن از کلاس را می‌گرفتند، چند تا ازدانش‌آموزان سرشان را روی میز خود گذاشته چرت می‌زدند. گاهی اوقات کتاب ریاضی‌شان را نمی‌آوردند و هنگام انجام تمرین‌ها، دائم در کلاس راه می‌رفتند. در واقع آن چه بیش از هر چیز مرا متعجّب می‌کرد، کم‌تحرکی و بی‌توجهی آنان نسبت به درس ریاضی بود، زیرا آن‌ها در زنگ‌های دیگر فعال و پرتحرّک بودند و برای انجام دادن فعالیّت‌های مربوط به درس‌های دیگر میل و رغبت زیادی از خود نشان داده و فعالیت‌های مورد نظر را به خوبی، کامل و تمیز انجام می‌دادند، اما  درکلاس ریاضی علاوه بر این که غیرفعال بودند، تکالیف و فعالیت‌های مربوطه را نیز کامل و مرتب انجام نمی‌دادند! هم‌چنین، برای حل تمرین روی تختهٔ کلاس، کسی داوطلب نمی‌شد، و زمانی که دانش‌آموزی را صدا می‌زدم تا تمرینی را حل کند، چندان رغبتی برای انجام تمرین از خود نشان نمی‌داد. در صورت نوشتن پاسخ نادرست هم، هیچ کس نظری نمی‌داد! فراگیران یاد شده نه تنها به تمرین‌های انجام شده روی تختهٔ کلاس توجهی نکرده بودند، بلکه به کتاب خود هم توجهی نداشتند تا پاسخ‌های ناصحیح را اصلاح کنند. این امر نشان دهندهٔ آن بود که اصلاً دقت و توجه کافی را نداشتند. با توجه به تذکرات زیادی که به آن‌ها می‌دادم، باز هم شاهد پاسخ‌های نادرست و ناقص تمرین‌های ریاضی بودم. از این رو، وضعیت موجود واقعاً برایم رنج آور بود. مگر می‌شود فراگیران در درس ریاضی این قدر بی‌تحرک و غیرفعّال بوده و یا این‌که هیچ اعتراضی به جواب نادرست تمرین‌ها نداشته باشند؟ از نتایج آزمون‌های مداد-کاغذی نیز رضایت چندانی نداشتم، به جز تعداد اندکی، بقیه دانش آموزان، پاسخ سؤالات آزمون را ناقص یا نادرست می‌نوشتند، با این‌که بیشتر سؤالات در کلاس، تمرین می‌شد، ولی باز هم بی دقتی یا عدم یادگیری مفاهیم ریاضی کاملاً مشهود بود. زمانی که فعالیت‌های عملکردی ارائه می‌شد تا انجام دهند، مشاهده می‌کردم که بی‌حوصله، بی‌دقت و نامرتب انجام می‌دهند. از این که آن‌ها این قدر نسبت به درس ریاضی بی‌توجه بودند، متأثر می‌شدم. احساس می‌کردم حتماً مشکلی هست که به درس مورد نظر   بی‌اعتنا هستند، به همین دلیل توجهم به این مسأله بیش‌تر جلب شد.