1-مقدمه

   تولوئن يکي از هيدروکربنهاي اروماتيک متداول است که به عنوان حلال صنعتي در کارخانه هاي رنگ ،شيميايي ولاستيک مورد استفاده قرار مي گيرد.تولوئن نخست به طور تقريباً ويژه به صورت ماده خام براي توليد TNT براي ساخت مواد منفجره استفاده مي‌شود در جريان جنگ جهاني اول به دليل توليد TNT توجه به تولوئن افزايش يافت. توسعه صنعت تولوئن عموماً از صنعت بنزن پيروي مي‌كند. تقريباً تا سال 1950 تقاضا براي آروماتيك ها از ظرفيت توليد آن تجاوز كرد. اين افزايش موجب شد تا روشهاي ديگر توليد مانند ریفرمینگ کاتالیستی به عنوان منبع جديد توليد آروماتيك‌ها اضافه شود و مدتي بعد بنزين پيروليز حاصل از واحدهاي اتيلن به آن ضميمه شد.

توليد تولوئن از اين منابع نفتي به سرعت بين سالهاي 1960 تا اوايل دهه هفتاد ميلادي افزايش يافت در سال 1990 ظرفيت تولوئن حاصل از زغال‌سنگ در آمريكا به تنها یی 26000 تن نزول كرد كه معادل 8/0% از كل تولوئنه توليدي است.الگو و نمودار رشد و پيشرفت تولوئن شبيه به صنعت بنزين مي‌باشد بازار تولوئن در اوايل دهه هفتاد ميلادي به رشد و بلوغ رسيد. توليد تولوئن به سرعت بين سالهاي 1979 تا 1982 ميلادي كاهش يافت به دليل آن كاهش شديد تقاضا به دليل بحران اقتصادي جهان بود. تا سال 1987 اين صنعت مجدداً بازيابي شد ولي باز هم توليد تدريجاً شروع به كاهش كرد (از سال 1989) كه دليل آن را ركورد اقتصادي شمرده‌اند. افزودن تولوئن به سوخت براي بهبود عدد اكتان آن از اواخر دهه هفتاد ميلادي مورد اهميت قرار گرفت. محدوديت استفاده از آروماتيكها در بنزين با فرمول جديد، علاوه بر اين، فرمان استفاده از مواد اکسیژنه شده با عدد اكتان بالا كاهش تقاضا براي تولوئن به عنوان بهبوددهنده عدد اكتان بخصوص در آمريكا را در پي داشت.

1-کاربردهای تولوئن

شرحی بر کاربرد های خاص تولوئن:به طور کلی تولوئن چند کاربرد اصلی دارد:

1-    به عنوان یک اضافه شونده برای بهبود عدد اکتان بنزین

2-    مصرف به عنوان حلال             

3-    تبدیل به بنزین زایلن ها

4-    تولید مواد شیمیایی مشتق شده از تولوئن

1- در گذشته تولوئن به عنوان ماده ی افزودنی به بنزین برای بهبود عدد اکتان آن به حساب می رفت.و از اواخر دهه ی 70 میلادی مورد توجه قرار گرفت.رنج عدد اکتان تولوئن مخلوط از 101(R+M/2 ) در بنزین با عدد اکتان بالا تا 110 در بنزین با عدد اکتان پایین می باشد.مواد اکسیژنه شده  از سال 1992 به بعد موجب کاهش این کاربرد تولوئن شدند.جدول مقایسه ای زیر در مورد عدد اکتان این مواد و آروماتیک ها خالی از حسن نیست.تولوئن از هیدروکربن‌های آروماتیک است و به مقدار زیادی در قطران زغال سنگ یافت می‌شود. مایعی بی‌رنگ و آتش‌گیری است و به عنوان حلال در صنایع مختلفی چون رنگ و رزین کاربرد دارد:ن

بدون منابغ