در دنیای امروز علم جغرافیا برای تداوم توسعه، حفظ پویایی و اطلاع از سرزمین ها و مکان های مختلف خود را تنها در ابعاد ویژگی های جغرافیایی و مکانی محدود نمی سازد.زیرا در شرایطی که سرزمین ها و مکان ها پدیده های چون نفوذ نظام سرمایه داری، تجارت، تکنولوژی، تقابل گروه های اجتماعی، رشد سریع جمعیت و تحولات فرهنگی- هنری را در هم می آمیزد و در نهایت یک نظام سیستماتیک و پیچیده ای را فراروی جغرافیدانان قرار می دهد که شناخت و گشایش بافت در هم تنیده سرزمین ها و مکان ها را مشکل می سازد.
مجموعه عوامل فوق در یک جریان و زمان در حال تکامل از آغاز تشکیل جوامع انسانی و ایجاد شهرها با روند رو به تزاید،اشکال متنوعی از معیشت انسانی را موجب شده اند که امروز نظم پیچیده و بهم بافته آن را مشاهده می کنیم. در آینده نیز ابعاد متنوع آن را شاهد خواهیم بود. در این میان شهرها از اهمیت و پیچیدگی خاصی برخوردارند و درون نمای نگران کننده آن ها توجه جغرافیدانان و برنامه ریزان را به این پدیده بیش تر کرده و شهرنشینی شتابان به طرف شهری شدن جهان با حرکت انفجاری جمعیت و افزایش تعداد و ابعاد شهرها همسو شده است.
اساساً شهر به عنوان دومین انقلاب فرهنگی انسان پدیده ایست پویا و تابعی است از متغییرهای تاریخی،اقتصادی،اجتماعی،فرهنگی وسیاسی که در یک قلمرو جغرافیایی به خود شکل کالبدی داده ودر ارتباط با شهرهای دیگر به خود شکل فضایی می بخشد ونظام پویای در حال دگرگون را درگذر زمان به وجود می آورد.
پژوهش های امروز برای یافتن نیروهای درونی ساماندهی جامعه که شکل دهندگی و چهره پردازی فضاهای زیستی جهان را برعهده دارند، در قلب شهرها قرار دارد. از این طریق حیات درونی و روابط بیرونی شهر با همه تضادها و تقاوت ها ترسیم می گردد. امروز همگرایی در روابط بین الملل، اقتصاد سیاسی شهرها و توسعه نظام جهانی، نقش شهرها را برای درک فرایندهای جهانی پررنگ تر کرده است. شهرها و شهر نشینی نیروی پویایی خود را از نبردهای جهانی سازی و ظهور سرمایه جهانی کسب می کنند و توسعه جهانی در آینده نیز منوط به درک پیوند نزدیک میان اقتصاد شهرنشینی، توسعه شهری و اقتصاد جهانی شده شهری است.
آنچه امروز متفاوت است شدت پیچیدگی و گسترش شبکه ها و تعدد شهرهایی است که به عنوان عنصری از شبکه های میان مرزی در مناطق وسیع جغرافیایی فعال اند. شهردر نظام شهری مجددا در دستور کار اقتصاد سیاسی جهانی قرار گرفته است و از اهمیت زیادی در بازنمود پویایی این نظام جهانی در حال تکمیل برخوردارند.
در اصل شهر نمودی از بنیان جغرافیایی، نیروی اجتماعی، انباشت سرمایه و مازاد اقتصادی ناشی از بهره بهره برداری ها از امکانات و منابع طبیعی است که دائما تحت تاثیر دگرگونی آرا و اندیشه های اجتماعی، پیشرفتهای علمی، فلسفه سیاسی، اقتصاد توسعه و مبانی جامعه شناختی، اشکال متفاوتی پیدا کرده و تحت تاثیر مکانیزم های مختلف مورفولوژی خود را عوض می کند مهمتر از همه تحت تاثیر نیروهای فوق جایگاه و موقیعت خود را در درون یک سیستم و نظم فضایی، تغییر، تثبیت یا تعدیل می کند.
بدین ترتیب جهانی شدن شهرها و شهری شدن جهان در محور توجهات عمومی قرار گرفته و توسعه شهری به مثابه فرایندی کمی و کیفی با ابعاد اجتماعی و اقتصادی و ضرورتا زیست محیطی مورد توجه قرار می گیرد. در اصل توسعه فرایندی است که یک جامعه را از وضعیتی خاص به وضعیتی بالاتر در انطباق با شرایط زمانی حال و آینده می رساند. امروز توسعه جهانی با رویکردهای توسعه در ابعاد توسعه پایدار، عدالت اجتماعی و حفظ محیط زیست تجلی حاصل کرده و توسعه پایدار علاوه بر اهداف اقتصادی و بهره برداری های منابع طبیعی مجموعه های اجتماعی-اقتصادی و بخصوص زیست محیطی تحت تاثیر قرار داده و بر همه آنها جامعیت بخشیده است.
با توجه به مطالبی که عنوان شد توسعه و توسعه پایدار شهری در قالب اکثر پژوهش ها و برنامه ریزی های شهری قرار می گیرد و عبارتست از بسیج بالقوه اجتماعی، اقتصادی و کالبدی برای بالا بردن کیفیت و نجوه استفاده از محیط زیست شهری، برقراری توازن در کمیت و کیفیت منابع موجود و نهایتا زندگی شهرنشینی است.
مفهوم اصلی توسعه پایدار شهری شکلی از توسعه امروزی است که توان توسعه مداوم شهرها و جوامع شهری امروز و نسل های آینده را تضمین کند. در حقیقت توسعه پایدار شهری خواستار بهبود کیفیت، افزایش رفاه اقتصادی با بهره برداری منطقی از منابع زیست محیطی و سعی پایداری آن، توزیع منطقی امکانات و خدمات در مقیاس شهری برای تامین عدالت اجتماعی در ارتبباط سازنده و تعامل متعامل با شرایط زیست محیطی و تداوم برای نسل های آینده است.
