شرح مختصر : كنترل ميزان رشد جمعيت يكي از مهمترين شاخصهاي توسعه بحساب مي آيد. جمعيت دنيا در سال 1950 دو و نيم ميليارد نفر بوده و اكنون از مرز 6 مليارد نفر گذشته است و پيش بيني مي شود در سال 2025 ميلادي به 5/8 ميليارد نفر برسد طي همين سالها در ايران روند رشد جمعيت از متوسط دنيا بالاتر بود و جمعيت 10 ميليوني 100 سال قبل اكنون به نزديك به 7 برابر رسيده است .  كشور جمهوري اسلامي ايران كه در دوران سالهاي اوليه انقلاب داراي رشد جمعيت بالا و در حدود7/2 (كه تا 4/3 نيز ذكر شده است)  و در سالهاي اخير اين ميزان رشد  تا حدود 7/1 (و مواردي تا 2/1 نيز ذكر شده) كاهش يافت اين كاهش رشد جمعيت ناشي از اجراي طرحها و برنامه هاي كنترل جمعيت در سالهاي اخير بوده است. هرم سني جمعيت ايران در سالهاي اول بعد از انقلاب شكلي مخروطي با قاعده پهن به خود گرفت كه اين شكل نشانگر رشد جمعيت بالا است و در سالهاي بعد اين رشد بسرعت كنترل و باعث تغيير در شكل نمودار فوق گرديد بطوري كه اكنون يك ناحيه فرو رفته در قاعده مخروط را مي توان بوضوح مشاهده كرد مشابه اين  تغيير را مي توان در نمودار رشد جمعيت كشور هاي اروپايي و بخصوص در كشور آلمان پس از جنگ جهاني اول مشاهده نمود كه البته اين تغيير شكل نمودار در اروپا در بين گروه جوانان و افراد ميانسال (بويژه مردان ) و بدليل كشته شدن سربازان در جنگ بوده است در حالي كه تغيير شكل مزبور در كشور ما ناشي از كنترل رشد جمعيت و تنظيم خانواده مي باشد. كشور ايران داراي جمعيت جواني مي باشد و برابر آمار (در زمان مطالعه) حدود 35% جمعيت كشور را افراد زير 18 سال تشكيل مي دهند اين آمار اهميت تحقيق در مسائل جوانان و از جمله مسئله ازدواج را روشن تر مي نمايد .  براساس مطالعات انجام شده در سال 1365 از سوي سازمان ثبت احوال نشان مي دهد كه 99 در صد از زنان كشور ما موفق به ازدواج مي شوند و تنها يك درصد آنان تا پايان عمر خود موفق به ازدواج نمي شوند .  شاخص ديگر ميانگين طول مدت ازدواج است كه اين رقم در جامعه ما بسيار بالا است.

الگوي ازدواج در ايران بر اساس باور مردم به اين گونه است كه شوهر بايد از زن بزرگتر باشد و ميزان تفاوت سن حداقل 5 سال را لازم و اين اختلاف سن را ضامن بقاي خانواده ها مي دانند.  همچنين طبق تحقيق انجام شده از سوي سازمان ثبت احوال ميزان تفاوت سني زن و مرد در كشور طي سالهاي دهه 60 بين 8/4 تا 1/5 بوده است  اخيرا مجلس شوراي اسلامي نيز در يك طرح پيشنهادي سن قانوني ازدواج براي مردان 18 و براي زنان را 15 سال اعلام نمود.

فهرست مطالب این مقاله :

بررسي وضع موجود

هرم سني به تفكيك استانها

هرم سني به تفكيك روستا و شهر

هرم سني به تفكيك روستا و شهر در كل كشور

جمعيت هاي برآورد شده در گروههاي سني به تفكيك جنس و تاهل در كل كشور در سال 1382

جمعيت هاي برآورد شده در گروههاي سني به تفكيك جنس و تاهل در روستا در سال 1382

جمعيت هاي برآورد شده در گروههاي سني به تفكيك جنس و تاهل در شهر در سال 1382

هرم سني روستايي به تفكيك تاهل

هرم سني شهري به تفكيك تاهل وتجرد

هرم سني به تفكيك تاهل و تجرد در كل

گروههاي سني 11  تا 20 سال

گروههاي سني كمتر از 10 سال

سن ازدواج در زن و مرد

تغييرات ميانگين سن ازدواج در زن و مرد در طي سالهاي مورد مطالعه

مقايسه اختلاف سن زوجين نسبت به سن زن

مقايسه اختلاف سن زوجين نسبت به سن مرد

مقايسه اختلاف سن زوجين و سال ازدواج

مقايسه اختلاف سن زوجين و وضعيت تحصيلي زنان

برآورد وضعيت الگوي سني ازدواج در آينده كشور

مقايسه تعداد موارد ازدواج درهر گروه سني به تفكيك زن و مرد

هرم سني افراد مجرد دركل كشور

نمايش اختلاف تعداد پسر و دختر به تفكيك سال تولد

مقايسه تعداد افراد مجرد به تفكيك سال تولد

مقايسه تعداد افراد مجرد به تفكيك سال تولد

تعداد و درصد افراد در معرض تجرد قطعي به تفكيك سال تولد

محاسبه اختلاف سن ازدواج ايده آل براي پيشگيري از تجرد در جامعه