توضیحی مختصر از متن فایل  :

مقدمه

سابقه كشت كيوي در جهان

روبرت فورتون انگليسي درسال 1847  در سفر مطالعاتي به كشور چين، كيوي فروت را به عنوان يك ميوه خوراكي كشف كرد. در آغاز قرن بيستم(1906) مقداري بذر كيوي از چين به نيوزلند برده شده و توسط باغداري بنام آلكساندر آليسون مورد كشت قرار گرفت. درختان كيوي حاصل از بذرهاي مذكور درسال(1910) به بار نشستند و تمام ارقام كنوني كيوي در دنيا  غير از چين حاصل درختان مذكور است. باغداران نيوزيلندي پس از آنكه متوجه منافع اقتصادي آن شدند، اقدام به اصلاح روشهاي باغداري و توسعه ارقام و كوليتواريهاي آن شدند و درسال 1940 وقتي كه تعداد زيادي از باغهاي كيوي به محصول اقتصادي رسيدند، اهميت كشت و كار آن بيشتر ظاهر گرديد و از آن تاريخ توليد كيوي درنيوزلند بسرعت توسعه يافته است. دو نفراز كسانيكه در اين زمينه بيش از همه كوشش كرده وبه موفقيتهاي قابل توجهي دست يافتند بنامهاي Hayward Wright, Bruno just  مي‌باشند كه نسبت به پرورش و تكثير دو واريته مهم كيوي كه هم اكنون بيشترين سطح زير كشت باغهاي كيوي را تشكيل مي‌دهند اقدام نمودند كه با سم خود آنها هايوارد و برونو نامگذاري شده و شهرت جهاني يافتند. ميوه كيوي حدودا‌ً‌ درسالهاي 1847  به اروپا و سپس به آمريكا راه يافت كه ابتدا جنبه زينتي داشته است.

سابقه كشت كيوي در ايران :

براي اولين بار درسال 1347 آقاي مهندس ابراهيمي در يكي از ويلاهاي دره‌پشته رامسر دو اصله نهال كيوي را مشاهده نموده و تحت نظر قرارداد، سال بعد درخت ماده كيوي به بار نشست و اولين نمونه ميوه آن ظاهر گرديد. در زمستان همان سال يعني بهمن ماه 1350 سرماي سخت و برف سنگين مازندران را فراگرفت كه خسارات زيادي به درختان مركبات وارد كرد ولي هيچگونه لطمه‌اي به دو اصله درخت كيوي وارد نيامد. مقاومت درختان مذكور در مقابل سرماي طولاني وغير منتظره متخصصين و كارشناسان باغباني وزارت كشاورزي را متوجه سازگار بودن ميوه مذكور در منطقه مازندران نمود. كارشناسان FAO نيز درسال 1977 ( 1356 ه . ش ) طي گزارشي تحت عنوان طرح جامع تحقيقاتي باغباني ايران توصيه نمودند كه براي منطقه شمال ايران علاوه بر مركبات بايستي محصول مناسب ديگري نيز در نظر گرفته شود تا درسالهائي كه سرما به مركبات صدمه ميزند آن محصول بتواند تا حدودي جبران زيانهاي وارده را بنمايد و درهمان گزارش گياه كيوي را براي اين مقصود مناسب دانسته و ضمن معرفي ،لزوم انجام تحقيقات و بررسي در اين زمينه را ياد آوري نمودند.

در سالهاي 1356  و 1357  موسسه تحقيقات اصلاح و تهيه نهال و بذر با همكاري سازمان خوابار جهاني FAO  نسبت به وارد كردن واريته هاي اقتصادي كيوي از فرانسه و ايتاليا اقدام كرد كه در ايستگاه كشاورزي رامسر غرس گرديد. اين ارقام عبارتنـــد از پايه هاي ماده Haywad , Bruno, Abbott, Monty وهمچنين دو پايه نر Tomuti, Matua  كه منشاء و مبداء باغهاي كيوي در ايران مي‌باشند. از سال 1360 پرورش كيوي در سطح بزرگ در كشور آغاز گرديد و توسعه كشت آن همچنان ادامه دارد. از سال 1363  تكثير و توزيع نهال كيوي بين متقاضيان توسط بخش خصوصي آغاز شد و از سال 1366  بمنظور هماهنگي و افزايش كيفيت و كميت ميوه توليدي تشكلهايي با عضويت باغداران كيوي تشكيل گرديد. محصول كيوي بتدريج از سال 1367 وارد بازارهاي داخلي شد. 

اين ميوه بومي چين جنوبي است ولي اصلاح آن در كشور نيوزيلند صورت گرفته و به ساير نقاط جهان گسترش يافته است. در ايران نيز با مشاهده وضعيت نامطلوب بخشي از باغات مركبات در شمال كشور كه در بعضي سالها در اثر سرماي زمستانه از بين مي‌روند و داراي عملكرد پائيني هستند، اقدام به انجام مطالعاتي براي يافتن جايگزيني مناسب براي اين باغات شد كه درنهايت درخت كيوي فروت براي اين منظور انتخاب گرديد. اين ميوه نسبت به مركبات مقاومت بيشتري به سرما داشته و عملكرد آن بالاتربوده و شرايط اكولوژيكي شمال كشور بسيار مناسب كشت اين محصول است. با همكاري FAO  درسال 1357  چهار رقم ماده بنام هايوارد، برونو، مانتي و آبوت و دو رقم نر بنام توموري و ماتوا از كشورهاي فرانسه و ايتاليا وارد و بعد از انجام تحقيقات لازم درسال 1367  اقدام به تكثير وتوزيع بين باغداران گرديد.

ورود و گسترش كشت اين محصول و توجه بيش از حد باغداران براي تغيير كاربري اراضي جهت كشت آن وزارت كشاورزي وقت را به تامل واداشت، زيرا خطر تبديل باغات مركبات، شاليزارها و ...  درشمال كشور به باغات كيوي فروت وجود داشت لذا وزارت كشاورزي از حمايت اين محصول خودداري نموده و با توجه به هزينه بالاي احداث يك هكتار باغ كيوي، توسعه كشت اين محصول تا حدود زيادي محدود گرديد بطوري كه تنها باغداران متمول قادر به احداث باغ كيوي هستند.

در اين باغات رقم هايواد بدليل ويژگيهايي نظير درشتي و يكنواختي ميوه، بازار پسندي و خاصيت خوب انبارداري، نسبت به ساير ارقام مورد توجه بيشتري قرار گرفته و حدود 90%  باغات را شامل مي‌شود.

اكثر توليد كنندگان كيوي افرادي با سطح سواد و فرهنگ بالايي مي‌باشند. لذا بتدريج اقدام به ايجاد چند تشكل با عضويت باغداران نموده‌اند. ايجاد اين تشكلها تاثير بسزايي در روند توليد و صادرات اين محصول داشته بطوري كه با ايجاد كلاسهاي آموزشي و ترويجي اطلاعات باغداران در اين زمينه افزايش يافته و درنتيجه عمليات احداث، داشت، برداشت و بازاررساني اين محصول با كيفيت بالايي بانجام مي‌رسد. درحال حاضر ميزان ضايعات اين ميوه كه ناشي از آ‏فات و بيماريها، شرايط آب وهوايي، مديريت نامناسب، ضعف سيستم حمل و نقل و سردخانه ها مي‌باشـد، حدود 33-24  درصد است. حدود 90% از باغات از روش آبياري تحت فشار( ميكرو جت ) استفاده مي‌كنند.

هرساله محصول توليدي توسط شركتهاي تعاوني خريداري شده بعد از درجه‌بندي و بسته‌بندي به سردخانه منتقل مي‌شود. بطور متوسط هرسال 10 هزار تن بطور رسمي و مقدار قابل توجهي نيز بطور غير رسمي به كشورهاي حوزه خليج فارس و كشورهاي آسياي ميانه و اروپا صادر مي‌شود. مصرف سرانه اين محصول در كشور 5/0  كيلوگرم مي‌باشد.