فایل ورد قابل ویرایش

مقدمه

امروزه در گوشه و كنار رسانه ها و مطبوعات از جمله راديو و تلويزيون ، روزنامه ها ، مجلات و در ميان افراد جامعه ، يا حتي روي كالاها عبارت ماليات بر ارزش افزوده زياد شنيده و ديده مي شود.

شايد عدم شفاف سازي و نبود توضيحات مكفي دستگاه هاي ذيربط در اين زمينه ، موجب ايجاد نگرشي منفي در ميان افراد جامعه و اقشار گوناگون شده است . امري كه اگر با آشنايي كامل به سراغ آن برويم بسياري از باورها و قضاوت هاي نادرست خاتمه خواهد پذيرفت .

تاريخچه ي ماليات بر ارزش افزوده و دولت هاي ايران و كشورهاي ديگر :

ماليات بر ارزش افزوده ،(نام اين ماليات مستقيما از زبان آلماني و انگليسي اقتباس شده). امروزه در اروپا اين ماليات :«ماليات بر فروش» مينامند. ماليات بر ارزش افزوده «ماليات غيرمستقيم» است كه مصرف كننده (خريدار) آن را به همراه بهاي خريد مي پردازد و دريافت كننده (فروشنده) موظف است مقدار ماليات دريافتي را به خزانه دولت واريز كند. از آنجا كه خود فروشنـده نيـز ضمـن خـريـد اوليـه چنين مالياتي را پرداخته ولي مصرف كننده محسوب نميشود ، اينست كه او حق دارد كه « ماليات بر ارزش افزوده» پرداختي خود را از كل « ماليات بر ارزش افزوده » هاي دريافتي كسر كرده و مابه تفاوت را به دولت بپردازد.

نمونه معروف چرخش : تاجر يا كشاورز جنگلدار يك كيلوگرم چوب درخت را به بهاي 10 ريال به كارخانه كاغذسازي ميفروشد و 1 ريال ماليات بر ارزش افزوده كسب ميكند. كاغذ توليد شده از دست دهها توليد كننده و بازرگان عبور ميكند تا در انتها به شكل يك كتاب با قيمت فروش 50000 ريال (با ماليات نهفته 10 درصدي = 4545 ريال) به سمت مصرف كننده برسد. در اين بين خزانه دولت شايد ده ها يا صدها بار ماليات بر ارزش افـزوده كسـب كـرده و بـايد كل مبـالغ تفـاوت ارزش هـاي افـزوده دريافتي را به پرداخت كننده ها يعني همه « ارزش افزاها » كه در تبديل چوب به كتاب سهيم بوده اند ، از جمـله : جنگل دار تا كاغذساز ، شركت هاي باربري و ترابري ، شركت برق ، شركت آب ، شركت دفع زباله ، رنگ كاغذساز ، رنگ چاپ ساز ، رنگ كاغذ فروش ، رنگ چاپ فروش ، عمده فروش ها ، چاپخانه كتاب ، شركت هاي تبليغات و تك فروش كتاب بازگرداند ، زيرا ماليات بر ارزش افزوده حقيقي را فقط بايد مصرف كننده انتهايي بپردازد. اين امر كار اداره هاي ماليات را بسيار سنگين ميكند . به همين خاطر گهگاهي بحث آن شروع ميشود كه بهتر است اين ماليات را از داد و ستدهاي بين توليد كننده گان حذف كنند.

(نمونه تسويه حساب با ماليات 10 درصدي : 100 ريال خريد جنس + 10 ريال ماليات و افزودن ارزش جنس ... و در انتها 300 ريال فروش با 27/27 ريال ماليات نهفته در بهاي فروش . مابه تفاوت قابل پرداخت به خزانه دولت = 27/17 ريال).

100 ريال + % 10 = 110 ريال ! افزودن ارزش (دلالي يا توليد فرق نميكند)

! فروش به قيمت 73/272 ريال + % 10 ماليات (= 27/27) = 300 ريال

ماليات بر ارزش افزوده به تمامي خدمات و كالاهايي تعلق ميگيرد كه در برابر پول ، در داخل كشور داد و ستد ميشوند (اقلام صادراتي از اين ماليات معاف هستند : ر. ك . Duty - free). مگر آنكه در قانون براي آن شرايط ويژه ، از جمله تخفيف در نظر گرفته باشند. در بسياري كشورها داروها ، خدمات پزشكي ، مواد غذايي ، كالاهاي رسانه اي چاپي غيرتبليغاتي ( يا با تبليغات نسبتا كم ) و خدمات دولتي شامل استثناء ميشوند.

اداره ماليات هرگز « تك پست » هاي دريافتي و پرداختي كسبه را در نظر نميگيرد ، بلكه جمع كل را در انتهاي سال مورد محاسبه قرار ميدهد. يك بازرگان يا توليد كننده در انتهاي سال حجم تمامي ماليات هاي دريافتي از مشتريان را از كل ماليات هاي پرداختي (براي آب ، برق ، بخاري ، خريدهاي شركت ، بنزين خودروها ، تعمير خودروها و صدها پست ديگر) كسر و وجه تفاوت را به دولت ميپردازد.

نرخ ماليات بر ارزش افزوده

در بسياري كشورها چند نوع و درصد مختلف وجود دارد. مثلا آلمان : ماليات استاندارد %19 و براي مواد غذايي ، مطبوعات و كتاب %7 و اجرت پزشك صفر % ولي دارو %19 است . كمترين سطح ماليات بر ارزش افزوده را در اروپا قبرس با %15 و بالاترين را دانمارك با %25 داراست . در كشورهاي ديگر جهان نيز بين 4 تا %25 رايج است (تركيه 8 تا % 18 ، سوئيس صفر تا %8 ، ايالات متحده آمريكا صفر تا %10)

روش محاسبه نرخ هاي متفاوت ماليات بر ارزش افزوده در برخي كشورها بسيار پيچيده است و در نهايت اشكال هايي را ببار مياورد كه پس از چندين سال كار و كسب ممكن است براي بدهكار مالياتي (بازرگان) مشكلات جريمه اي كلاني را بوجود بياورد (حتي ورشكستگي).

چند نمونه از آلمان و برخي كشورهاي چند نرخي :

- ماليات بر فروش گل و گياه %7 است ولي به همان گل و گياه در داخل گلدان %19 تعلق ميگيرد.

- ماليات بر فروش غذا در داخل رستوران %19 است ولي اگر مشتري غذا را با خود به بيرون از رستوران ببرد %7 تعلق ميگيرد.

- ماليات بر فروش چندين برگ كاغذ چاپ شده 19% است ولي اگر آنها را به نحوي صحافي كنند (شبيه كتاب يا مجله با حجم محتواي تبليغاتي كمتر از %50) %7 تعلق ميگيرد. 

 فایل ورد قابل ویرایش