مقدمه
انشا در لغت به معنی سخن آفریدن و نشو نما دادن و بزرگ گردانیدن است. و در اصطلاح ادبیات عبارت از نگارش جملهها و عبارتهایی است که افکار و اندیشه نویسنده را به صورتی روشن و زیبا بیان کند تا خواننده آنها را به آسانی بفهمد و برای او خوشایند باشد.
یکی از عوامل متعدد ناموفق بودن درس انشا نداشتن روش مناسب است. لزوم به کارگیری روش مطلوب در تدریس به اندازه ای است که بعضی از دست اندرکاران علوم تربیتی بهره گیری از روشهای مناسب را مهم تر از دانش آن درس دانستهاند. تلاش برای تدریس انشا امری ضروری و لازم است. در سر کلاسهای ما تدریس به همان شیوههای سنتی تکرار مطالب گذشته است. و از دیدگاه علوم تربیتی هر کاری که مکانیکی انجام شود کاری آموزشی نیست. زیرا خلاقیت در آن وجود ندارد و تا خلاقیت نباشد مسائل اجتماعی، اقتصادی، صنعتی، و سیاسی حل نمیشود و باید کاری کنیم که کلاس انشا تبدیل به کارگاه نوشتن شود.
بیان مساله پس از چند جلسه تدریس در درس انشا پایه دوم به این نتیجه رسیدم که در طول سال گذشته به درس انشا اهمیتی داده نشده بود زیرا دانش آموزان به آسانی نمیتوانستند بنویسند و افکار خود را بیان نمایند و درس انشا برای آنها جذابیتی نداشت. نارسایی حتی بر نحوهٔ پاسخ دادن آنها در دروس کتبی نیز اثر گذاشته بود. این مسئله فکر مرا به خود مشغول ساخته بود که به راستی چگونه میتوانم دانش آموزان را با درس انشا آشتی دهم؟ و شیوههای اندیشیدن را پیرامون یک موضوع فراهم آورم؟ و کلاس انشا را از حالت خشک و سرد بیرون بیاورم؟ و با استفاده از روشهای مختلف، تجربیات اولیا همکاران و مشاوران و متخصصین تعلیم و تربیت دانش آموزان را از منزلگاه مراحل تفکر تحلیل، ترکیب، نقادی و نوآوری و ابداع بگذرانم؟ و به پرورش قدرت تفکر و تحلیل آنها بپردازم.
گردآوری اطلاعات و شواهد (1)
برای حل این مشکل ابتدا به جمع آوری تجربیات اولیا دانش آموزان در ارتباط با درس انشا پرداختم و در جلسهٔ ارتقا کیفیت آموزگاران در آبان ماه مسئله را مطرح نمودم و از تجربیات همکاران محترم به خصوص مدیر مدرسه استفاده نمودم. و در این رابطه به مطالعهٔ کتابهای مختلف از جمله: آیین نگارش، ره یافت های آموزشی و تربیتی در درس انشا خودآموز روش تدریس مهارت نوشتن در دورهٔ ابتدایی، خودآموز روش تدریس زبان فارسی، شیوههای خلاق آموزش انشا، آموزش خاطره نویسی پرداختم
پیشینهٔ تحقیق در مورد درس انشا:
نتایج تحقیق سیر تاریخی درس انشا در کتابهای درسی مدارس ایران از سال 1300 تا 1373 کاری از سید حسین محمدی حسینی نژاد به شرح ذیل است.
1- به دلیل این که در کار تألیف کتابهای درسی به ویژه انشا هیات های علمی، تخصصی نظارت نداشتهاند، توجه جدی و پیگیر به این درس نشده است
2- کتابهای راهنمای انشا عملاً فاقد یک برنامه عملی و هدف دار برای درس انشا میباشد.
3- دانش آموزان در تمام مقاطع این درس را دوست دارند و آن را جدی تلقی میکنند.