فایل ورد قابل ویرایش

توضیحی مختصر از متن فایل  :

اتيسم چيست؟

اين كلمه از اصطلاح يوناني Autos و به معني خود ريشه گرفته است . در سال 1943 دكتر Kanner  اين اختلال را شناسايي نمود و آن را”اتيسم زودرس دوران كودكي “  نا‌‌ميد.

در زبان فارسي ؛ اتيسم را  ( در خود ماندگي ) ترجمه كرده اند.اين اختلال ؛ يك عارضه رشدي پيچيده است و بر تمامي ويژگيهاي رشدي كودك اثر ميگذارد.

تعريف اتيسم

اُتيسم اختلال رشد ذهني پيچيده اي مي باشد كه معمولا در 3 سال اول زندگي شخص ممكن است بروز كند . به نظر مي رسد كه يك اختلال در سيستم عصبي كه باعث عدم عملكرد صحيح مغز مي شود در ايجاد اين بيماري مؤثر مي باشد . اين اختلال در بيماران اُتيستيك باعث مي شود كه مغز نتواند در زمينه رفتارهاي اجتماعي و مهارتهاي ارتباطي به درستي عمل كند . كودكان و بزرگسالان اُتيستيك در زمينه ارتباط كلامي و غير كلامي ‍، رفتارهاي اجتماعي ، فعاليتهاي سرگرم كننده و بازي داراي مشكل مي باشند . اُتيسم يكي از پنج بيماري         مي باشد كه در مجموع به آنها “ اختلالات نافذ رشد“ يا به اختصار “PDD  “      مي گويند . اين پنج بيماري عبارتند از : اُتيسم ‌، اختلال آسپرگر ، اختلال عدم تمركز دوران كودكي ، اختلال رِت ، و اختلالات نافذ رشد كه با معيارهاي بيماري هاي ذكر شده مطابقت ندارند . هر كدام از اين بيماريها داراي معيارهاي شناخت خاص خود هستند كه توسط انجمن روانشناسي آمريكا مشخص شده اند . در بيماري هاي طيف پي دي دي ، اُتيسم بيشترين تعداد را دارا مي باشد كه تقريببين 2 تا 6 كودك از هر 1000 كودك به آن دچار مي شوند ( به نقل از مركز كنترل و پيشگيري بيماريها در آمريكا سال 2001 ) . اين بدين معنا است كه در كشوري مانند ايران با جمعيت حدود 70 ميليون نفر احتمال مي رود حدود 280 هزار بيمار اُتيستيك وجود داشته باشند و فراموش نكنيد كه اين تعداد هر روز در حال رشد مي باشد . طبق مطالعات انجام شده توسط وزارت آموزش و ساير سازمان هاي دولتي آمريكا ، اُتيسم در اين كشور با نرخ رشدي برابر با 10 تا 17 درصد در حال ازدياد است . در ساير كشورها نيز مانند كشور ما اين بيماري در حال رشد نگران كننده اي است كه متأسفانه حركت جدي از طرف سازمانهاي مسئول در جهت شناساندن اين بيماري به جامعه و موارد لازم انجام نشده است .
اُتيسم در سراسر دنيا ديده ميشود و فقط در پسران بيشتر از دخترها مشاهده شده است . به عبارت ديگر نژاد ، مكان زندگي ، ميزان سواد ، وضعيت مالي ، نوع اعتقاد ، شيوه زندگي ، و ... هيچكدام تأ ثيري در شانس بروز اُتيسم ندارند.

ويژگي‌هاي كودك در خودمانده

چهار ويژگي اصلي اين كودكان عبارتند از :

1) درخود ماندگي يا عدم توانايي در برقراري ارتباط دوجانبه با ديگران از وايل زندگي.

 كودك اتيستيك ظاهري طبيعي دارد.گاه بسيار شلوغ و فعاّل است و گاه ساكت. رفتارهايي چون عدم اشتياق به بغل شدن و عدم توجه به وقايع اطراف ، از ويژگيهاي اين كودكان است.

2) سرگرم شدن با اشيا‍ء به جاي انسان.

اين افراد با اشياء ارتباط غير طبيعي دارند. با اشياء بازي نمي‌كنند بلكه به يك شيئ وابستگي غيرطبيعي پيدا مي‌كنند.

اشياء آشنا و ساده را بهتر قبول مي‌كنند.وقتي مشغول دستكاري اشياء هستند حس نمي‌كنند كه آنها وجود خارجي دارند.در ارتباط با والدين رفتار بخصوصي دارند و به آنها نگاه نمي‌كنند.تماس چشمي برقرار نمي‌كنند يا ميزان آن خيلي كم است. از كنار افراد بدون هيچ ارتباطي رد مي‌شوند. از غيبت والدين نگران نمي‌شوند طوري كه انگار آنها را نمي‌شناسند.با كودكان بازي نمي‌كنند . از تماس پوستي خوششان نمي‌آيد و گاه عصباني ميشوند .

3) رفتار وسواسي در برابر تغييرات .

اين كودكان مانع تغييرات مي‌شوند و از تنوع خوششان نمي‌آيد . ترجيح ميدهند كه در يك وضعيت ثابت قرار داشته باشند. به همين دليل از تعويض لباس ، تنّوع غذايي و تغيير محيط اطراف به شدت ناراحت مي‌شوند.

4) اختلال در ايجاد ارتباط كلامي .

مهمترين علامت اين كودكان عدم توانايي در استفاده كردن از زبان و گفتار است. براي بيان نياز‌هاي خود از جيغ زدن و اشاره كردن استفاده ميكنند. البته اين موارد هميشه هدف ارتباطي ندارد. گاهي گفتار خود بخودي دارند و حتّي ممكن است در سطح جمله نيز گفتار داشته باشند ولي اين نوع گفتار هدف ارتباطي ندارد.مهمترين علامت گفتاري اين كودكان ، استفاده از ضماير معكوس است و جملات را بصورت طوطي‌وار تكرار مي‌كنند. در زمينه‌هاي واج‌شناسي و واژگاني و صرف و نحو و معناشناسي مشكل دارند.

توانايي هوشي : 60% اين افراد بهرة هوشي پايين 50 دارند.20% بهرة هوششان بين 70-50  است و بقيه هوش بالاي 70 دارند .

تقريبا تمام كودكان اتيستيك در رشد زبان تاخير دارند و بعضي از آنها تكلم را هرگز كسب نمي كنند. شايد  نارسايي در كاربرد تكلم براي ارتباط اجتماعي مهمترين مشخصه ي كودكان  اتيستيك باشد، ولي كمتر صحبت مي كند، برخلاف كودك نوپاي طبيعي بندرت در منزل به دنبال مادرش راه مي افتد و تمايل كمتري به برقراري ارتباط نشان مي دهد.

اگر چه در اواخر دوران كودكي و نوجواني، بعضي از كودكان  به ويژه آنها كه هوش طبيعي دارند به سطح متوسطي از كفايت زباني نائل مي شوند  ولي تكلم آنها به صورت تكراري و كليشه اي باقي مي ماند و بسياري از آنها تمايل دارند با يك سري سئوالات وسواس گونه در ارتباط با اشتغال ذهني شان گفتگو كنند.

تماس چشمي غير عادي از يافته هاي شايع در اين كودكان است برخي ازآنها از "تماس چشمي " با افراد بزرگسال عمدا اجتناب مي كنند و برخي  ديگر خيره خيره نگاه مي كنند. با بزرگتر شدن اين كودكان وابستگي شان نسبت به افراد بالغ آشنا توسعه و رشد مي يابد و علاقه ي شديدي را نسبت به والدين خود ابراز مي كنند. آنها به ندرت مجذوب بازي گروهي و تعاوني مي شوند و با  كودكان   ديگر دوستي برقرار نمي كنند. در واقع، اگرچه ممكن است در اين زمان نسبت به افراد بالغ ابراز علاقه كنند، اما همچنان از تماس با همسالان خود اجتناب مي كنند و ترجيح مي دهند كه وقتشان را به تنهايي بگذرانند.

الگوهاي بازي انعطاف پذير و محدود بوده و تنوع و خلاقيت در آنها اندك است و تعداد كمي از كودكان اتيستيك لذت عادي از بازي با عروسك، قطار يا  ماشين مي برند.

رشد خودبخودي بازي اجتماعي كه نه تنها در انسانها بلكه در بيشتر گونه هاي ديگر نيز بسيار مشهود است در اين كودكان اتفاق نمي افتد.  مقاومت نسبت به تغيير و بي ميلي نسبت به تغييرات در فعاليت هاي رايج روزمره امري شايع است. بنابراين كودك اتيستيك ممكن است براي خوردن غذا در وقت معين از روز، وضعيت مخصوص ميز و نحوه ي چيدن ظروف و محل ميز غذا اصرار بورزد. با بزرگتر شدن كودكان اتيستيك بسياري از رفتار هاي تشريفاتي شان نافذتر مي شود و ممكن است هر جنبه اي از زندگي روزانه ي آنها را تحت تاثير قرار دهد. مثلا نمونه هاي بسياري از كودكان هستند كه فقط در جهت شمال قدم مي زنند يا فقط به سمت راست مي چرخند يا هرگز از جلوي در قرمز رنگ رد نمي شوند.

 در مورد خصوصيات فيزيكي آنها: معمولا قد آنها بين 2 تا  7 سالگي كوتاهتر از افراد عادي است. چون كودكان اتيستيك غالبا گنگ بوده و يا در شير خوارگي بي علاقگي انتخابي به زبان گفتاري نشان مي دهند معمولا تصور مي شود كه كر هستند.

عده اي اظهار داشتند كه : " علت اتيسم فقدان  محرك، طرد كودكان از طرف والدين، فقدان گرمي پدر و مادر يا تعارض شخصيتي ناشي از تعاملهاي خانوادگي انحرافي        مي باشد.رواندرماني در مورد اين كودكان شامل دو مرحله ي وابسته به يكديگر، درمان خانواده و درمان كودك مي باشد.

هيچ دارويي در درمان اختلال اتيستيك تاثير اختصاصي نداشته است از درمان دارويي به عنوان كمكي در معالجه ي اين كودكان استفاده مي شود. مثلا تجويز هالوپريدول به كاهش علائم رفتاري و هم تسريع يادگيري كمك مي كند.

اين كودكان از نظر حسي دچار مشكلات و اختلالات خاصي هستند كه به صورت يك رفتار يا عادات غير طبيعي در آنان جلوه گر مي شود. حدود 98% كودكان اتيستيك اشكال لامسه داشته اند.

جهت درمان اين كودكان :

به منظور پرورش رشد طبيعي، ايجاد محيطي كه پيشرفت كودك را در جهت صحيح تقويت و تشويق نمايد، ضروري است. ممكن است تشويق عمومي رفتارهايي لازم باشد. بنابراين راههاي استفاده ي كودك از اسباب بازيهاي نمايشي، فراگيري فعاليتهاي تخيلي را افزايش مي دهد و فرمتهايي را براي شركت در بازيهاي تقليدي و اجتماعي جهت بهبود سطوح اساسي عملكرد زباني بكار مي بريم. بعلاوه لازم است كه بزرگسالان واكنشهاي خود را نسبت به كودك تعديل نمايند و ارتباطشان با وي روشن و بدور از ابهام باشد تا كودك بتواند اشارات  اجتماعي را بطور صحيح تفسير نمايد. در مراحل اوليه ي درماني، براي افزايش مهارتهاي دركي ساده بايد به كودك دستورات ساده و روشن مثل "بيا" يا   " بنشين"  داده شود و براي انجام اين كار بايد وي را راهنمايي  فيزيكي نمود. بتدريج از راهنمايي هاي فيزيكي يا اشارات صرفنظر مي شود يا كم كم اصلا بكار نمي رود تا كودك بتواند صرفا به دستور كلامي پاسخ دهد.

يكي از اصول درمان، اصلاح رفتار بوسيله ي پي آمد و نتايج رفتار است. اين پي آمد ها را براساس اثراتشان تعريف مي كنند و به آنها " تقويت كننده هاي مثبت " مي گويند. تاكيد مي شود كه تقويت مثبت ضرورتي ندارد كه براي ساير افراد هم چيز خوشايندي باشد. گاهي تنبيه آشكار به ويژه  براي آن دسته از كودكان اتيستيك كه به توجه  بزرگسالان يا ساير محرك ها اعتنا نمي كنند ميتواند در حكم پاداش باشد.

اتيولوژي

تا كنون هيچ علت مشخصي براي اُتيسم كشف نشده است ولي مشخص شده است كه عملكرد غير عادي مغز باعث ايجاد حالات اُتيسم مي شود . اسكن هاي مغزي در بعضي موارد نشان داده است كه مغز كودكان اُتيسيك از نظر اندازه و ساختار با مغز كودكان سالم متفاوت است . در حال حاضر تحقيقات فراواني در رابطه با احتمال دخالت عوامل ژنتيكي و عوارض داروئي در بروز اُتيسم در حال انجام است .در بعضي از خانواده ها مشاهده شده است كه اُتيسم مانند بيماريهاي ژنتيكي از نسلي به نسل ديگر منتقل مي شود كه اين خود مي تواند تئوري ژنتيكي بودن اُتيسم را در بعضي موارد ثابت كند .ولي در بسياري از موارد هم مشاهده شده است كه سابقه اُتيسم درخانواده و يا اقوام وجود نداشته است .همچنين در بعضي از كودكان مشخص شده است كه در بدو تولد نشانه هائي از اُتيسم را دارا مي باشند ولي اين مورد هم عموميّت ندارد . هنوز محققين نتوانسته اند علت خاصي را به تنهائي براي ايجاد بيماري اُتيسم كشف كنند و ميتوان يك سري علل را در بروز آن مؤثر دانست .محققين ديگري نيز معتقدند كه تحت شرايط خاصي تعدادي از ژنهاي ناپايدار باعث اختلال در عملكرد مغز و در نهايت بروز اُتيسم مي شوند .تعداد ديگري از محققين نيز بر روي احتمال بروز اُتيسم در دوران بارداري تحقيق مي كنند . آنها معتقدند كه يك عامل ويروسي ناشناخته ، اختلال متابوليسمي ، و يا آلودگي به مواد شيميائي محيطي در دوران بارداري مي تواند عامل ايجاد اين بيماري باشد. احتمال بروز اُتيسم در كودكاني كه بيماري هائي مانند سندرم ژن ايكس حساس ، توبروس سلروسيس ، سندرم روبلا ، و فنيل كتنورياي درمان نشده داشته باشند بيشتر است .بعضي از مواد خطرناك مانند جيوه نيز كه در دوران بارداري وارد بدن مادر شوند مي توانند احتمال بروز اُتيسم را افزايش دهند .
در سالهاي اخير سئوالي در مورد رابطه واكسيناسيون و بروز اُتيسم مطرح شده است كه همچنان مورد بحث است . در سال 2001 در آمريكا تحقيقاتي در اين مورد انجام شد كه در آن رابطه واكسن “ ام ام ار “ و اُتيسم بررسي شد. در اين تحقيقات معلوم شد كه در برخي از كودكان اين واكسن باعث بروز بيماري اُتيسم شده است .با اين حال محققين ديگر اين بررسي ها را كافي ندانسته و خواهان تحقيقات بيشتر هستند .
به هر حال علت اُتيسم هر چه كه باشد ، بايد بدانيم كه اين كودكان يا با اُتيسم بدنيا مي آيند و يا اينكه آمادگي ابتلاء به آن را دارند.اين بيماري برخلاف آنچه كه تصور مي شد به خاطر بدي تربيت و يا عدم توانائي والدين در بزرگ كردن كودك نمي باشد . اُتيسم يك بيماري رواني نيست. كودكان اُتيستيك قابل درمان هستند و نبايد از آنها قطع اميد شود و نيز بهتر است بدانيد كه هيچ عامل رواني شناخته نشده است كه باعث بروز اُتيسم دركودكان شود .
تاكنون دانشمندان مورد خاصي را به عنوان عامل اصلي بوحود آمدن اتيسم ذكر نكرده‌اند اما عموماً عقيده بر اينست كه اين بيماري بواسطه اختلالاتي در ساختار يا عملكرد مغز بوجود بيايد . Scan  مغزي كودكان اتيستيك نشان دهندة شواهدي از تفاوت ساختمان مغز در اين كودكان با كودكان غير اتيستيك بوده است .

برخي محققان نيز تئوري‌هايي را دنبال مي‌كنندكه تاكيد بر ژنتيكي بودن اتيسم دارد . البته تاكنون ژن خاصي به عنوان عامل بروز اتيسم شناسايي نشده است ولي وجود مواردي از اتيسم وديگر ناتواني‌هاي وابسته بدان در برخي از خانواده‌هاي كودك اتيستيك ، اين تئوري ها را تقويت مي‌كند .

ديگر محققان  اين احتمال را بررسي مي‌كنند كه تحت شرايطي خاص ، شاخه اي از ژن‌هاي ناپايدار ممكن است در رشد مغز تداخل ايجاد كنند و منجر به بروز اتيسم شوند .

چيزي كه واضح مي‌باشد اين است كه كودك اتيستيك يا با اتيسم متولّد ميشود و يا پتانسيل ايجاد آن را در بدو تولّد دارا مي‌باشد؛ يعني اتيسم بواسطه علل عاطفي مانند عدم توجه والدين و ... بوجود نمي‌آيد .