یکی از مهم ترین واساسی ترین سوالاتی که در ذهن کارشناسان و معلم های واقعی نقش بسته است ،آن است که چگونه می توان مفاهیم آموزشی را در ذهن مخاطبین نهادینه کرد وهریک از آنان به فراخور تجربه وحوصله خود راه حلی را برای برون رفت از چالش پیش رو پیشنهاد می کنند. ازجمله ،موضوعاتی که مطرح می شود مساله نقش تکنولوژی آموزشی در تسهیل آموزش هاست. این گونه معلمان از برنامه ها ووسایل کمک آموزشی بیشتر از از همکاران خود استفاده می کنندو اغلب خود مبادرت به ساختن ابزارها ووسایل کمک آموزشی می نمایند.چنین معلمانی قادرند از کمترین امکانات بیشترین بهره برداری ها را بنمایند. با توجه به مطالب ذکر شده بنده نیز برای علاقه مند نمودن دانش آموزان دبیرستان به درس جغرافیا 1و2 سعی نموده ام که از روش سخنرانی ومتکلم وحده بودن در کلاس خارج شده واز وسایل کمک آموزشی وتدوین نرم افزار جغرافیا به صورت powerpoint و فیلم آموزشی و انواع روش های مشارکتی استفاده نموده وکلاس فعال وبا نشاط داشته باشم تا دانش آموزان با میل ورغبت بیشتری در کلاس درس حاضر شوند.
جغرافیا علمی است که در صدد تشریح ویژگیهای مکانها و توزیع انسانها، عوارض و رویدادها، همانگونه که بر سطح زمین رُخ میدهند و گسترش مییابند، میباشد. جغرافیا به مطالعه کنشهای متقابل انسان- محیط در بستر مکانهای ویژه و موقعیتهای مکانی میپردازد. امروزه آموزش جغرافیا بعنوان یک موضوع اصلی و محوری در برنامههای درسی دورههای تحصیلی مدارس گنجانده و مورد تأکید قرار گرفته است و جغرافیا به عنوان وسیله ای نیرومند هم برای ترفیع و ترویج آموزشهای فردی و هم آموزشهای بین المللی، محیطی و توسعه مطرح میباشد. در این مقاله سعی شده است، راهکارهای درسی جغرافیا بخصوص در دورهٔ دبیرستان، چالشها و راهکارهای پیش رو، و زمینههای این تحوّل اساسی به آموزش جغرافیا مورد تحلیل و بررسی قرار گیرد.
برنامههای آموزشی جغرافیا در سراسر دنیا بطور معمول بر اساس دو روش عمدهٔ مطالعات ناحیه ای و مطالعات موضوعی بنا شده است.
(Regional Studies)1 - مطالعات ناحیه ای:
از محدودههای مختلف نظیر ناحیهٔ محل سکونت دانش آموز (ناحیهٔ طبیعی، سیاسی، اقتصادی)، کشور محل اقامت، قاره محل سکونت وسایر گروه بندیهای ناحیه ای انتخاب میشود.
(Thematic Studies)2 - مطالعات موضوعی:
هرچند مطالعات موضوعی باید یک اساس ناحیه ای داشته باشد، اما برنامههای درسی میتواند بصورت رویکردهای نظام یافته (سیستماتیک) یا رویکردهای موضوع محور باشد. در موضوعات رویکرد نظام یافته؛ مسائل جغرافیای طبیعی، زیستی، انسانی، شهری، روستایی و... بررسی میشود. مانند بلایای طبیعی، مدیریت انرژی، حرکات جمعیت و... همچنین رویکرد مرتبط به نظامها نیز به آموزش نظامهای طبیعی، انسانی، و... میپردازد. مانند نظامهای کشاورزی، نظامهای حمل و نقل و... در ایران با توجه به مقطع تحصیلی و در سالهای مختلف از یک رویکرد یا ترکیبی از آنها استفاده شده است. در دورهٔ دبیرستان ضمن استفاده از انواع رویکردها، بیشتر به رویکرد موضوع محور و رویکرد سیستماتیک در سال دوم دبیرستان ومطالعات ناحیه ای در سال سوم دبیرستان پرداخته شده است.
نیازها و انتظارات برنامه ریزان جغرافیا از دانش آموزان:
در نظام آموزشی و در برنامه درسی جغرافیا با نگرش جدید از دانش آموزان انتظار میرود در سه حیطه اصلی آموزش یعنی؛ حیطه شناختی، حیطه مهارتی- کاربردی و حیطه ارزشی- نگرشی، مهارتهایی را کسب کنند که به اختصار اشاره میشود؛