مختصری از تجربیات مدون :

کلمات کلیدی مورد استفاده در این فایل:

خطرات و علايم شايع اضطراب ، راه های پيشگيری از اضطراب، درمان اضطراب،بررسی علل اضطراب و راهكارهاي غلبه بر اضطراب و استرس امتحان

مقدمه

استرس و اضطراب کلماتی هستند که در زندگی روزمره، برای توصيف حالات و احساسات بسيار استفاده می شوند:. به طور مثال، به هنگام سخنرانی در برابر جمع، به هنگام امتحان، به هنگام مشکلات مادی، تاُخير سر يک قرار، … هنگامی که در شرايطی چون شرايط فوق، در سخنان خود از اين دو کلمه استفاده می کنيم، توجه چندانی به تفاوت موجود ميان آن دو نداريم.

ولی هنگام سخن گفتن از مشکلات روحی شايع در کودکان و نوجوانان، بايد دقيق تر بود و تفاوت ميان استرس و اضطراب را به خوبی درک کرد. در روان شناسی، اضطراب مرحله ی پيشرفته تر استرس مزمن است، که هنگامی به صورت يک مشکل بهداشت روانی در می آيد که برای فرد يا اطرافيانش رنج و ناراحتی به وجود آورد يا مانع رسيدن او به اهدافش شود و يا در انجام کار های روزانه و عادی او اختلال ايجاد کند. برای درک بهتر ابتدا استرس (تنيدگی)، و سپس اضطراب را مورد بررسی قرار می دهيم.

تنيدگی (استرس)

استرس يا تنيدگي يا فشار عصبی، در روان شناسی به معنی نيرو و فشار است. هر محرکی که در بدن باعث ايجاد واکنش شود، عامل تنيدگی يا استرس زا ناميده می شود. به عبارتی ديگر، هر عاملی که موجب تنش روح و جسم و از دست رفتن تعادل فرد شود، عامل تنيدگی است.

تنيدگی واکنش يا واکنش هايی است که در فرد، در اثر حضور عاملی ديگر (عامل تنيدگی) به وجود می آيد تا تعادل از دست رفته را باز گرداند، و باعث بسيج شدن قوای فرد برای مقابله با آن عامل و آماده باش موجود زنده می شود.

مراحل تنيدگی

تنيدگی معمولاً دارای سه مرحله است:

۱- واکنش اخطار:

مغز پس از دريافت خبر ناخوشايند (عامل تنيدگی)، آن را ثبت می کند و هيپوتالاموس به تفسير آن، و سپس به فرستادن اخطار الکتروشيميايی به غدد هيپوفيز موجود در مرکز جمجه می پردازد.

اين غدد شروع به ترشح هورمونی برای تحريک غدد فوق کليوی می کنند. به اين ترتيب، هورمون آدرنالين از غدد فوق کليوی آزاد شده و در جريان خون می ريزد و پيام را به ساير غدد در سراسر بدن منتقل می کند.

در نتيجه، طحال برای عمل بسيج شده و باعث ورود گلبول های قرمز اضافی در جريان خون می شود. بنابراين، اکسِيژن و غذای اضافی وارد سلول ها می شوند، قدرت لخته ی خون بالا می رود، کبد مواد قندی و ويتامين ها را رها می سازد، ضربان قلب بيشتر می شود و تنفس تغيير می کند.

همچنين، خون از پوست و احشا به ماهيچه ها و مغز جاری شده، باعث سردی دست ها و پاهامی شود، و بدن برای تهاجم يا حمله يا فرار به صورت آماده در می آيد.اين مرحله ممکن است از چند دقيقه تا ٢٤ ساعت به طول انجامد.

۲- مرحله ی مقاومت :

طی اين مرحله که ممکن است ازچند ساعت تا چند روز طول بکشد، بدن عملاً برای مبارزه با عامل فشار بسيج است. به همين دليل به مصرف انرژی فراوان نيازمند است.

بعد از واکنش و دفع يا حل عامل فشار، بدن احساس خستگی می کند. پس از مدتی استراحت، متابوليسم (سوخت و ساز) بدن به حالت عادی بر می گردد. معمولاً دو مرحله ی اول برای بدن مفيدند، چون از طرفی باعث می شوند تا بدن قوای خود را بسيج کند و در آن شرايط واکنش نشان دهد، و از طرفی ديگر، با تحريک غدد و فعال شدن هورمون ها، تعادل هورمون ها و ديگر مواد در خون دوباره بر قرار می شود.

۳- مرحله ی فرسودگی:

در صورتی که شرايط استرس زا بيش از حد طولانی شود، يا به طور مکرر رخ دهد، يا اين که سيستم عصبی بدن نتواند به مرحله ی مقاومت خاتمه دهد و بدن مدتی طولانی همچنان بسيج باقی بماند(به خصوص در کسانی که اضطراب دارند)، ذخاير آن به تدريج تمام می شود و بدن در برابر بيماری ها آسيب پذير می شود.

آنگاه است که فرد دچار مشکلات روانی، نظير اضطراب، افسردگی، خستگی، عصبانيت، وسواس، پيری زودرس و … و نيز بيماری هايی جسمی همچون سرماخوردگی، آنفولانزا، کم اشتهايی، اختلال در هضم، سردرد، فشار خون بالا، سکته ی قلبی، روماتيسم، ميگرن، سرطان، … می شود.

اضطراب

اضطراب عبارت است از يک احساس منتشر، ناخوشايند و مبهم ترس (هراس) و دلواپسي، با منشاء ناشناخته که به فرد دست مي دهد و شامل عدم اطمينان، درماندگي و بر انگيختگي فيزيولوژی است. وقوع مجدد موقعيت هايی که قبلاً استرس زا بوده اند يا طی آن ها به فرد آسيب رسيده است باعث اضطراب در افراد می شود.

همه ی انسان ها در زندگی خود دچار اضطراب می شوند، ولی اضطراب مزمن و شديد غير عادی و مشکل ساز است. تحقيقات و بررسی ها نشان می دهند که اضطراب در خانم ها، طبقات کم در آمد و افراد ميان سال و سال خورده بيش تر ديده می شود.

علايم شايع اضطراب

- احساس خستگی - عصبی بودن و بی قراری - ترس و نگرانی - بی خوابی يا بد خوابی - تپش قلب و تنفس نامنظم و سريع - عرق کردن - سردرد و سرگيجه - مشکل در تمرکز و حافظه - لرزش يا پرش عضلات - تکرر ادرار

علل اضطراب

به طور کلی علل اضطراب به سه عامل زير بر می گردد:

- عوامل زيست شناختی و جسمانی:

در افراد مضطرب، ميزان بعضی از هورمون های موجود در خون غير عادی است. بنابراين هر آن چه که باعث اختلال در سيستم هورمونی شود، برای بدن خطر محسوب می شود. بارداری، کم کاری يا پر کاری تيروئيد، پايين بودن قند خون، وجود غده ای در غدد فوق کليوی که هورمون اپينفرين توليد می کند و بی نظمی ضربان های قلب از اين عوامل هستند.