« ویژه ارتقاء رتبه شغلی .......»

مختصری از تجربیات مدون :

چکیده

برای بررسی علل افت نمرات درس ریاضی دانش آموزان در دورهٔ راهنمایی باید به ابعاد گوناگون فردی اجتماعی این مسئله توجّه کرد: ریاضی درسی است که به درک و فهم عمیق مطالب و شناسایی همه جانبه موضوعهای مورد بحث نیاز دارد. مطالب ریاضی تنها با خواندن و حفظ کردن یاد گرفته نمی‌شوند، بلکه برای یادگیری پایدار باید موضوع مورد یادگیری  کاملاً شناخته شود. به علاوه روح تفحّص  و اکتشاف و بررسی علمی در دانش آموزان پرورش داده شود، زیرا چنانچه موضوعی را با یک بار بررسی کردن نتوانند به فهم کامل دست یابند، با روش‌های گوناگون بتوانند با سعی و کوشش شخصی به شناخت برسند و به عمق مطلب مورد یادگیری پی ببرند. برای همین کار به صرف وقت و انرژی زیادی از طرف یادگیرنده و صبر و حوصله و متانت بسیاری از طرف یاد دهنده نیاز است؛ پس باید مطالب در زمانهای مختلف به صورت مسائل گوناگون مرتبط با موضوع یادگیری تکرار و تمرین شود و به دانش آموزان فرصت داد تا روی موضوع و یا مسئلهٔ مطرح شده فکر و یا تحقیق نمایند تا علاوه بر عادت نمودن به تفکر موجب یادگیری پایدار در آنان و بالاتر از آن سبب پرورش استعداد و خلّاقیت در دانش آموزان گردد.

مقدمه

بر  این اساس می‌توان دانش آموزان را به دو گروه شهری و روستایی تقسیم کرد و عواملی را که در هر دو گروه در افت نمرات درس ریاضی مؤثر بوده‌اند به طور جداگانه مورد بررسی قرار داد تا بتوانیم به یک نتیجه گیری کلّی و نسبتاً جامع در این خصوص دست یابیم.

اغلب دانش آموزان روستایی از داشتن محیط یادگیری غنی و احیاناً از وجود معلّمان با تجربه و کارآمد محروم‌اند. آنان پس از فراغت از درس و

و به علّت عدم توجّه و نظارت والدین تا پاسی از شب مشغول تماشای برنامه‌های تلویزیون می‌شوند و عملاً دیگر حوصله ای و شاید حتّی فرصتی برای درس خواندن نداشته باشند. محیط منزل امکانات کافی، از نظر داشتن مکانی مناسب و آسوده برای بررسی دروس ندارد.

 پدر و مادر و سایر افراد خانواده یا بیسواد و کم سواد هستند و یا به دلایلی نمی‌توانند در امور درسی به آنانکمک کنند. جامعهٔ روستایی نیز به ارزش و اهمّیت واقعی تحصیل آگاهی کافی ندارند؛ بنابراین، در چنین محیطی او نه تنها برای پیشرفت بهتر در امور درسی کمک و یاوری ندارد بلکه اکثر عوامل اطراف او مخلّ یادگیری و مانعی در امر یادگیری کلّیهٔ دروس او بویژه درس ریاضی است.  دانش آموزان شهری در فضایی غنی از نظر امکانات ولی مملو از مزاحمت‌ها و اتلاف وقت‌ها قرار دارند که فهرست وار عبارت‌اند از:                 

برخوردار نیستند و در بیشتر خانواده‌ها اجرای برنامهٔ درسی فرزندان تحت الشّعاع سایر کارها مانند رفت و آمد ها و مسافرت‌ها قرار می‌گیرد.

در چنین جوّی و با در نظر گرفتن چنین واقعیتهایی باید یادگیری کامل درس ریاضی فقط در مدرسه انجام می‌گیرد و در این خصوص هیچ امید و توقّعی از کمک خانواده‌ها نباید انتظار داشت؛ بنابراین نیاز به داشتن معلّمانی با آگاهی‌های علمی، پرورشی و تربیتی بالایی وجود دارد و توجّه به این امر که آموزش درس ریاضی  فقط باید زیر نظر معلّم ریاضی و مدرسه انجام گیرد همواره باید مورد توجّه اولیای آموزش و پرورش باشد. دانش آموزی که نمی‌تواند تکالیف منزل درس ریاضی خود را به نحو صحیحی انجام دهد نه تنها پیشرفتی در درس خود ندارد بلکه احساس نوعی بی لیاقتی و عدم کفایت و شایستگی در او تلقین و تکرار می‌شود و موجب مأیوس شدنش از یادگیری درس ریاضی خواهد شد که این خود زیان بزرگی از لحاظ پرورش استعدادها و توانایی‌های ذهنی او به شمار می‌رود. لذا سیستم آموزشی ما در حدّ امکان به گونه ای باید باشد که دانش آموز تکالیف درس ریاضی خود را  حدّاقل در سنین ابتدایی و راهنمایی تحصیلی در مدرسه و کلاس درس و زیر نظر معلّمانی علاقمند و آگاه انجام دهد. این معلّم ریاضی است که در امر یاد دادن مفاهیم ریاضی مهارت کافی را داراست. سایر افراد از جمله پدرها و مادرها با وجود داشتن تحصیلات و احیاناً تخصّص‌های فردی، معلّم خوبی برای یاد دادن درس ریاضی نخواهند بود.

البته علاوه بر موارد ذکر شده در بالا، برخی علل دیگر نیز وجود دارند که در افت نمرات درس ریاضی دانش آموز بی تأثیر نیست  که در این مجال به اختصار به آن‌ها اشاره می‌شود:

وجود برخی تبصره‌ها و مادّه‌های آیین نامهٔ اجرایی امتحانات، همچون مادهٔ 18، که اخیراً باعث بی توجّهی برخی از دانش آموزان نسبت به نمرهٔ برخی از دروس از جمله ریاضی و زبان انگلیسی شده است. حجم تقریباً زیاد کتاب ریاضی نسبت به ساعات اختصاص داده شده جهت تدریس آن که در طول سال تحصیلی بعضاً موجب این امر می‌شود تا یادگیری دانش آموز، از سوی معلّم، تحت الشّعاع تدریس کلّ کتاب، قرار گیرد، و بنابراین بیشتر وقت کلاس صرف تدریس کتاب می‌شود و کمتر به پاسخ دادن به سؤالات متعدد دانش آموز و تعمّق  یادگیری او پرداخته می‌شود، دغدغه‌های معیشتی معلّمان و توجّه کمتر آنان به مطالعه و دادن تحقیق و سؤالات تکمیلی به دانش آموز، ترس و وحشتی کاذب که در بین اغلب دانش آموزان نسبت به درس ریاضی و حتّی معلّم ریاضی  وجود دارد، عدم وجود ارتباطی دوستانه و صمیمی بین  معلّم و دانش آموز، تعداد بسیار زیاد دانش آموزان در یک کلاس، وجود برخی دانش آموزان کم هوش و کند آموز و شاید استثنایی در کلاسهای درس که باعث کاهش کیفیت و سرعت آموزش می‌شود  (که البته بیشتر در مدارس روستایی به چشم می‌خورد)، عدم توجّه مسئولین آموزش و پرورش به معلّمان کوشا و موفّق و غیره از دیگر عوامل مؤثر در افت نمرات درس ریاضی دانش آموزان به شمار می‌روند.

بنابراین برای رفع این معضل و این مشکل– (افت نمرات درس ریاضی دانش آموزان) – باید حتی الامکان از تعداد دانش آموزان کلاس‌ها کاسته شود. با نظارت دقیق و آگاهانه از ورود دانش آموزان کم توان ذهنی، کند آموز و استثنایی به مدارس عادی ممانعت به عمل آید،  با رسیدگی و راهنمایی مستمر سطح آگاهی‌های علمی معلّمان بالا برده شود. با کنترل کار معلّمان در سر کلاسهای درس توسط افرادی صلاحیتدار و آگاه آنان را مورد ارزیابی قرار داد و.معلّمانی را که دارای آگاهی ، مهارت و علاقهٔ بیشتری هستند و در تدریس خود موفّق بوده‌اند، منصفانه؛ و به عناوین مختلف مورد تشویق و ترغیب قرارداد!، و به افرادی که در آموزش نواقصی دارند محترمانه آموزش‌های لازم به صورت‌های گوناگون داده شود و برخی تبصره‌ها و مادّه‌های آیین نامهٔ اجرایی امتحانات که حاشیه امنیتی برای دانش آموزان به شمار می‌روند و خواسته یا ناخواسته سبب افت تحصیلی شده و باعث می‌شوند دانش آموزان از آن‌ها سوء استفاده کنند مورد بازبینی و اصلاح قرار گیرند.

همچنین یافته‌های جدید علم ریاضی و روش‌های نوین تدریس در اختیار معلّمان قرار گیرد. کلاسهای بازآموزی و ضمن خدمت به طور مداوم و مفید و به طور الزامی برای معلّمان به صورت یکی از برنامه‌های اصلی وزارت آموزش و پرورش درآید و...، تا بتوان با پرورش فکر منطقی و عادت به تفکر و جستجو، روح خلّاقیت و توانایی را در دانش آموزان پدید آورد. معلّمان ریاضی نیز باید در نظر بگیرند که با رفتاری دوستانه، با انگیزه و با سعهٔ صدر، علاوه بر مطالب رسمی کتاب‌های ریاضی مسائل فکری و معمّاهای ریاضی جالبی طرح کنند و به همراه یادگیری سایر مطالب به جهت ایجاد انگیزه و علاقه، آن‌ها را در اختیار دانش آموزان قرار دهند تا با این روش آنان را به تفکر وادارند و این عادت مهم را در ایشان پرورش دهند که برای یافتن جواب یک مسئله و  برای حلّ مسائل ریاضی، دقیقه‌ها و بلکه ساعت‌های زیادی را در اوقات مختلف صرف کنند و حاصل افکار و کوشش‌های خود را با معلّمان خود مطرح نمایند، توضیح دهند و راهنمایی بپذیرند.