معنی لغوی و اصطلاحی دین: واژه دین در لغت در اصل به معنی جزا و پاداش و شریعت و قانون است و به معنی اطاعت و پیروی از فرمان (خداوند) نیز آمده است.
و دین در اصطلاح مذهبی عبارت است از مجموعه قواعد و قوانین و آدابی که انسان در سایه آنها به خداوند نزدیک می شود و به سعادت هر دو جهان برسد و از نظر اخلاقی و تربیتی در مسیر صحیح گام بردارد.
شایان ذکر می باشد که واژه دین در قرآن کریم 101 بار بکار گرفته شده است.
اولین آیه ای که لفظ دین در آن بکار رفته است بر اساس ترتیب فعلی آیه 4 سوره حمد است.
* مالِکِ یَوْمِ الدّینِ*
و آخرین آیه ای که دین در آن بکار رفته است سوره نصر آیه دوّم است.
* وَرَاَیْتَ النّاسَ یَدْخُلُونَ فی دینِ اللّهِ اَفْواجاً*
اِنَّ الدینَ عِنْدَاللهَ الاِسْلامْ: همانا دین نزد خداوند اسلام است.
فردوسی می فرماید: هرآن کس که او جز براین دین بودازیزدان و از منش نفرین بود.
واژه اسلام به معنی تسلیم است. بنابراین جمله یا آیه اِنَّ الدینَ عِنْدَاللهَ الاِسْلامْ این است که آئین حقیقی در پیشگاه خدا همان تسلیم در برابر فرمان اوست. و در واقع روح دین در هر عصر و زمان چیزی جز تسلیم در برابر حق نبوده و نخواهد بود. منتهی از آنجا که آیین پیامبر اسلام (ص) آخرین و برترین آئین ها است نام اسلام برای آن انتخاب شده است و گرنه از یک نظر همه ادیان الهی اسلام هستند.
علم دینی رابط انسان با خداست، او باید در درجه اول علوم دینی را در خود به صورت ملکه داشته باشد نه علم محض، هم چنین قبل از تعلیم به تهذیب و تنویر خود و دیگران بپردازد.حضرت امام خمینی (ره) میفرماید: همانطور که معلم دینی فقط اگر بخواهد علوم دینی را یاد بدهد و توجه به اخلاق دینی نداشته باشد توجه به سازندگی این طفل یا این جوان نداشته باشد این غائله به بار میآورد و کشور را به تباهی میکشد، معلم علوم دینی نیز چنین است. [4]
قبل از این گفته شد یکی از عواملی که موجب ایجاد علاقه و انگیزه و رغبت در دانش آموزان میشود روش تدریس فعال است، در روش تدریس فعال به دانش آموزان فرصت درست فکر کردن و روش حل مسأله با کمک یکدیگر، بحث و مباحثه پیرامون مسائل درس داده میشود دانش آموز به فعالیت و تکاپو میافتد و از حالت انفعال محض و صرفاً سکوت و گوش دادن خارج، از قوه فکر و اندیشهاش بهره میگیرد و تدریس از یکنواختی و معلم محوری به ارتباط و تعاملی دو سویه و فعال بین معلم و دانش آموزان و خود دانش آموزان با هم تبدیل میشود، در روشهای تدریس فعال یادگیری عمیق تر و پایدار تر از روش تدریس سنتی و معلم محوری (سخنرانی) است.
در روش تدریس معلم محوری (سخنرانی) غالباً معلمان فعال و دانش آموزان منفعلاند، تعامل اندکی بین معلم و دانش آموز وجود دارد زیرا یادگیری صرفاً از طریق قوای شنوایی و به مقدار کم بینایی است و چون دانش آموزان فعالیت و تحرک کمتری دارند و کمتر از قوای فکر و اندیشه خود استفاده میکنند پس از مدت کوتاهی دچار خستگی و بیحالی میشوند، گویا کلاس برای آنها حکم زندانی را دارد که به اجبار در آن گرفتار شدهاند، لذا پس از مدتی دستها یکی پس از دیگری به هوا بلند میشود آقا اجازه دهید بیرون رویم برای فلان کار و یا با کسالت و سکوت در حالیکه فکر و روح آنها خارج از کلاس است معلم را نگاه میکنند و گوش میدهند، در حالیکه چیزی یاد نمیگیرند و از درس و کلاس و مدرسه متنفر و بیزار میشوند، روش یادگیری آنها غالباً حفظ و به حافظه سپردن و امتحان را با موفقیت گذراندن و پس از امتحان