« ویژه ارتقاء رتبه شغلی .......»

مختصری از تجربیات مدون :

مقدمه

انسان تنها موجودی است که با همنوعان خود به تبادل نظر می پردازد و برای شناخت و حل مشکلات خود با آنان مشورت و از راهنمایی آنان استفاده می کند. راهنمایی ومشورت درطول زندگی آدمیان مطرح بوده وآنان با کسانی که مورد قبول و اعتمادشان بوده مشورت می کرده اند. با توسعه علوم انسانی و رشد علوم رفتاری به راهنمایی و مشاوره به عنوان شاخه ای مستقل از علوم رفتاری توجه شد. امروزه راهنمایی و مشاوره به صورت حرفه ای یاورانه برای کمک به افرادی است که در رشد، سازگاری، تصمیم گیری، روابط خانوادگی، مهارت های اجتماعی و شیوه زندگی مشکلاتی دارند ومشاوره به این افراد کمک می کند تا راه حل مناسبی برای مشکلات بیابند.اهمیت مشاوره و مشورت در دین مقدس اسلام نیز مورد توجه ائمه اطهار و بزرگان دین قرار گرفته است .

بشر امروز در یک دوره پیچیده زندگی می کند، یکی از مشخصات این دوره، تخصصی شدن مسائل و وابستگی افراد به یکدیگر جهت استفاده از تخصص آنها برای تداوم یک زندگی متعادل است. لذت بردن از زندگی شخصی و رشد و تعالی شخصیت، شکوفا نمودن استعدادها و ارضای نیازها، اعم از نیازهای اولیه جسمانی، نیاز به امنیت و آرامش ، نیاز به تعلق نیاز به دوست داشتن و دوست داشته شدن ، نیاز به احترام و نیاز به شکوفایی در دنیای امروز فرایند ساده ای نیست، در تمام این مراحل به مشاور و مشاوره نیاز است .

وظیفه نهاد آموزش و پرورش، در آماده کردن دانش آموزانی که نیروی انسانی فردا تلقی می شوند، برای مواجهه و سازگاری با مقتضیات قرن بیست و یکم که از حساسیت ویژه ای برخوردار است بسیار حساس و سنگین است. اضطراب ، افسردگی ، سو» مصرف مواد مخدر، رفتارهای نابهنجار، مشکلات تحصیلی، گرایش ارتباط با جنس مخالف از عمده ترین مشکلات روانی اجتماعی دانش آموزان است، به طوری که بیش از ۳۲درصد دانش آموزان از نوعی مشکل اجتماعی روانی رنج می برند.

مشکلات دانش آموزان، زنجیره ای از عوامل فردی و اجتماعی است که نیازمند دیدی جامع نگر و نظام مند به استعدادها و توانایی ها و علائق، شخصیت، ساختار و وضعیت خانواده و سایر متغیرهای محیطی است. مشاور مدرسه با آگاهی از ارتباط تنگاتنگ مشکلات تحصیلی با زمینه های روانی - اجتماعی دانش آموزان، با استفاده از متون و روش های راهنمایی و مشاوره از طریق شیوه های مختلف فردی، گروهی و خانوادگی به دانش آموزان کمک می کند تا با بررسی های همه جانبه مشکل بتوانند راه حل یا راه حل های مناسب را انتخاب و برای اجرای آنها برنامه ریزی نمایند و در نهایت عملکرد دانش آموزان در ابعاد مختلف بهبود یابد.

اهداف آموزش وپرورش زمانی تحقق خواهند یافت که برنامه ها و محتوای آموزشی با توجه به نیازها وامکانات دانش آموزان تهیه و اجرا گردند. ازطریق «خدمات راهنمایی و مشاوره» می توان توانایی ها ونیز محدودیت های دانشآموزان را شناخت و از امکانات موجود حداکثر استفاده را به عمل آورد.

مشاور تحصیلی با شناخت دانش آموزان در زمینه های گوناگون می تواند آنان را به رشته های تحصیلی مناسب راهنمایی کند و آنان را در حل مشکلات یاری دهد. گرچه آشنایی معلم با فنون راهنمایی تدریس و عملکرد او را موثر و پربار می سازد، ولی معلم به تنهایی نه می تواند و نه فرصت دارد به تمام مسائل و مشکلات روانی و خانوادگی و تحصیلی دانش آموزان رسیدگی کند و برای هر کدام راه حل ارائه دهد. از این رو، مشاور تحصیلی با همکاری معلم وخانواده و مسئولان مدرسه می تواند دانش آموزان را در جهت رفع مشکلات تحصیلی و خانوادگی و روانی و تامین ثبات عاطفی یاری دهد و نهایتا نیل به اهداف آموزش و پرورش را ممکن سازد.

راهنمایی کودکان ونوجوانان و بزرگسالان یک فراگرد بسیار مهم و استثنایی در حل مشکلات و معضلات این طبقات سنی می باشد. ضرورت مشاوره و راهنمایی قبل از هر چیز دیگر، در رابطه با حرفه و شغل و مخصوصا در نظام جدید آموزش و پرورش مطرح می باشد.

ايمني رواني در مدارس

توجه به رنگ درب و دیوار کلاس و مدرسه

به گفته يكي از معلمان منطقه دانش آموزي كه از ايمني رواني برخوردار است از مهارت هاي گوناگوني كه در مدرسه كسب كرده با اعتماد به نفس كامل و به موقع استفاده مي كند و مي تواند در مواقع حساس درست تصميم بگيرد.

سلامت جسماني + سلامت رواني = انسان سالم

ميزان آشنايي معلمان دوره هاي آموزشي با ويژگي هاي عاطفي و رواني دانش آموزان در سنين مختلف يكي از عواملي است كه مي تواند تأمين كننده ايمني رواني دانش آموزان باشد. بهداشت رواني دانش آموز اگر نگوييم بيشتر از سلامت جسماني او حايز اهميت است، لااقل به همان اندازه مهم و قابل توجه است.

در علم روانشناسي، بهداشت رواني به قابليت برقراري ارتباط هماهنگ با ديگران، تغيير و اصلاح محيط فردي و اجتماعي و حل تضادها و تمايلات شخصي به طور منطقي، عادلانه و مناسب گفته مي شود. كودكي كه از ايمني رواني برخوردار است توانايي احترام به خود را داراست و مي تواند توانايي هايش را در حد واقعي و همان طور كه هست قلمداد كند، در مدرسه ارتباط خوبي با همكلاسي هايش برقرار كند و دوستي و احترام ديگران را جلب كند. اين كودك در آينده نيز قادر خواهد بود نيازهاي زندگي شخصي اش را تأمين كند و از اعتماد به نفس خوب و روحيه اي شاد برخوردار باشد.

نسرين عسگري موحد يكي از معلمان باسابقه محله مان كه ۳۵ سال تجربه در كارنامه اش ثبت شده، درباره لزوم ايمني رواني براي دانش آموزان مي گويد: «بيشترين عاملي كه باعث به  وجود آمدن افت تحصيلي در دانش آموزان مي شود وجود نداشتن ايمني رواني براي فرزندانمان در خانه يا مدرسه است. دانش آموزي كه از ايمني رواني برخوردار است از مهارت هاي گوناگوني كه در مدرسه كسب مي كند با اعتماد به نفس كامل و به موقع استفاده مي كند و مي تواند در مواقع حساس درست تصميم بگيرد.»

مدرسه خوش رنگ

در مدارس منطقه مان كه تا به حال براي تهيه گزارش به آنها سر زده ايم، تنها چند مدرسه انگشت شمار براي رنگ آميزي كلاس ها و راهروها از روانشناسي رنگ استفاده كرده بودند و ديگر مدارس روش هاي سنتي و رنگ هاي معمول را به كار برده بودند، در حالي كه طراحي محيط از نظر نور و رنگ يكي از عوامل بوجود آورنده ايمني رواني در مدارس است، زيرا نور و رنگ واكنش هاي انسان را تحت تأثير قرار مي دهد و واكنش هاي مثبت و منفي به دنبال خواهند داشت.

يكي از وظايف آموزش و پرورش بانشاط كردن محيط هاي آموزشي و استفاده از رنگ آميزي مناسب در مدارس است، چرا كه فضاي شاد و ايمن در مدارس علاوه بر آنكه به دانش آموزان شادماني مي دهد، از افسردگي معلمان هم جلوگيري و انگيزه آنها را براي كار و فعاليت مستمر بيشتر مي كند.

هر رنگي طول موج ويژه اي دارد و باعث مي شود احساسي خاص در فرد بوجود آيد. مثلاًقرمز با طول موج بالا در فرد ايجاد هيجان مي كند و بنفش فرد را به آرامش فرا مي خواند. پس بهتر است كه مدارس، رنگي ميان اين دو را براي رنگ آميزي ديوارها به كار برند، اگر چه نبايد از يك رنگ براي تمام قسمت هاي محيط آموزشي استفاده شود و بايد با توجه به كاربرد فضا، رنگ مناسبي برگزيد.

علاوه بر رنگ، نور نيز در تقويت روحيه دانش آموزان نقش مهمي ايفا مي كند. براي مثال، تحقيقات نشان داده پسر بچه هاي بي قرار و خستگي ناپذير بايد در محل هاي نورپردازي شده با نور ملايم قرار گيرند و براي كودكان بي توجه و مسئوليت ناپذير بايد از رنگ معكوس استفاده كرد.

فهرست مطالب

مقدمه    ۱
ایمنی روانی در مدارس    ۳
توجه به رنگ درب و دیوار کلاس و مدرسه    ۳
مدرسه خوش رنگ    ۵
کارهایی ساده برای آرامش مدارس    ۷
پرورش اخلاقی دانش آموزان    ۸
کمرویی نجابت نیست    ۱۲
بهداشت بلوغ دختران و پسران و نقش مشاوران    ۱۵
نیازهای اساسی‌    ۱۹
شوون رفتاری جدید    ۲۰
الگوسازی    ۲۲
۱۰ باور نادرست درباره بلوغ دختران و پسران    ۲۸

عوامل موثر دربهداشت روانی دانش آموزان    ۳۱
تعریف بهداشت روانی    ۳۲
بهداشت روانی و نقش مدرسه و معلم درایجاد بهداشت روانی دانش آموزان    ۳۷
پیش گیری    ۳۸
موقعیت های تأثیرگذار در بهداشت روانی    ۳۹
روان درمانی    ۴۳
روان شناسان مشاوره    ۴۷
مراکز ارائه کننده خدمات مشاوره ای و روان درمانی    ۴۸
نقش مدرسه و معلم درایجاد بهداشت روانی دانش آموزان    ۴۹
منابع    ۵۱

منابع:

*مشاوره در مدرسه / پدیدآورنده: روبرت بور، جو ابنر لندی، کریس بریس، حامد برآبادی / (مترجم)، ابوالفضل کرمی (مترجم)، شیلا جیل (مترجم) / ناشر: روان سنجی – ۱۳۸۳

*مشاوره بالینی در مدرسه / پدیدآورنده: نیک بارویک، محمدرضا اسم خانی (مترجم)، علی حسین سازمند (ویراستار) / ناشر: دانژه – ۰۴ شهریور، ۱۳۸۷

*نقش آفرینان راهنمایی و مشاوره در مدرسه / پدیدآورنده: سیدطاهر قادری، اکبر محمدی (ویراستار)، عنایت هاشمی (ویراستار)، طاهره ابراهیمی (ویراستار) / ناشر: ورای دانش – ۲۹ آذر، ۱۳۸۹

* مشاوره ی مدرسه در قرن بیست و یکم / پدیدآورنده: استنلی بیکر، ادوین گرلر، محمد ربیعی (مترجم)، زهرا یوسفی (مترجم)، محمدرضا عابدی (مترجم)، احمد صادقی (مترجم)، ایران باغبان (مترجم)، رحمت الله محمدی (مترجم) / ناشر: تایماز – ۰۲ اسفند، ۱۳۸۸

*بهداشت روانی- دکتر سعید شاملو

* کاربرد روانشناسی در آموزشگاه- دکتر بدری