« ویژه ارتقاء رتبه شغلی .......»

مختصری از تجربیات مدون :

تجربیات مدون وظایف و نقش های انجمن اولیا و مربیان پیرامون تعلیم و تربیت دانش آموزان

مقدمه

انجمن اولیا و مربیان، در هر مدرسه هیأت منتخبی است از اولیای دانش‌آموزان و مربیان همان مدرسه که با تفاهم و صمیمیت به منظور تقویت همکاری و مشارکت اولیای دانش‌آموزان به‌منظور کمک به ارتقای کیفیت فعالیت‌های آموزش و پرورش، و گسترش ارتباط خانه و مدرسه، بر پایهٔ مقررات و ضوابط انجام وظیفه می‌نماید.

جلسات اولیا و مربیان، کنفرانس کوتاهی میان اولیا و مربیان است که یک‌بار در هر ترم صورت می‌گیرد. این جلسات، فرصتی برای پدرمادرهاست تا با آموزگاران فرزندانشان دیدار کنند و موضوعات مرتبط با عملکرد دانش‌آموزان را بررسی کنند. دیدارها معمولاً از پنج تا پانزده دقیقه طول می‌کشند. این نوع جلسات در کشورهای غربی مانند استرالیا، انگلستان، کانادا و آمریکا رواج دارد.

پس از انقلاب فرانسه در حالی که کارگاه‌ها و کارخانه‌ها زیادتر می‌شدند، رفته‌رفته مدرسه‌ها و مکتب‌خانه‌ها از رونق بیش‌تری برخوردار شدند. به دلیل اشتغال فوق‌العاده و همینطور اشتغال مادران به کار در بیرون از خانه، و در نهایت دور ماندن فرزندان از والدین، زمینهٔ آلودگی و بزهکاری و خلاف در بعضی دانش‌آموزان به وجود آمد. بنابراین اندیشمندان وقت پیشنهاد تشکیل انجمن اولیا و مربیان را برای نخستین بار در فرانسه دادند که به عنوان یکی از شروط ثبت‌نام دانش‌آموز، شرکت حداقل دوساعت در هفته توسط اولیای دانش‌آموز در آن الزامی بود. اولیا در این جلسات، چگونگی نظارت و کنترل در تربیت فرزندان را می‌آموختند که این طرح نتیجهٔ موفقی هم داشت.

در ایران

با گذشت پنجاه سال از تاسیس انجمن اولیا و مربیان در فرانسه و با الگوگیری از آن، انجمن خانه و مدرسه در سال ۱۳۲۶ خورشیدی در ایران به وجود آمد. بعدها در مهرماه ۱۳۴۶ انجمن خانه و مدرسه به نام «انجمن ملی اولیا و مربیان» تغییر نام پیدا کرد و امروزه عنوان «انجمن اولیا و مربیان» را به خود گرفته‌است. پس از پیروزی انقلاب ۱۳۵۷ و در سال ۱۳۵۸ با تصویب یک ماده واحده توسط شورای انقلاب (که در آن زمان جایگزین مجلس شورای اسلامی بود)، کارکنان انجمن ملی اولیا و مربیان مشمول قانون استخدام کشوری شدند و سازمان انجمن اولیا و مربیان به طور مستقل و به سرپرستی قائم مقام وزیر آموزش و پرورش پایه‌ریزی شد. اساس‌نامهٔ انجمن در سال ۱۳۶۷ مورد تصویب شورای عالی آموزش‌وپرورش قرار گرفت. در همین راستا هفته پیوند اولیا و مربیان هر ساله در ایران از تاریخ ۲۴ تا ۳۰ مهرماه برگزار می‌شود که هیئتی منتخب از پدران و مادران، دانش‌آموزان و مربیان، با هدف همکاری در راه پیشبرد امور آموزش و پرورش دانش‌آموزان گرد هم می‌آیند.

وظایف انجمن اولیا و مربیان

بي‌ترديد انجمن هاي اوليا و مربيان به عنوان قديمي ترين و مردمي ترين نهاد مشاركتي در آموزش و پرورش مي‌باشند كه «به منظور تقويت همكاري و مشاركت اولياي دانش‌آموزان براي كمك به ارتقاي كيفيت فعاليت‌هاي آموزشي و پرورشي و گسترش ارتباط در كانون مقدس خانه و مدرسه، تلاش مي نمايد»؛ وانگهي تعليم و تربيت در نظام جمهوري اسلامي از جمله مهم ترين و اساسي ترين نهادهاي كشور است كه جايگاه اعتقادي و آرماني آن، اهميت آن را مضاعف مي سازد. و براي تحقق اهداف نظام تعليم و تربيت، علاوه بر دستگاه آموزش و پرورش، پدران و مادران  ( اوليا ) نيز مسووليت مشترك دارند.

سازمان يونسكو توصيه مي كند : «بايد راهبردهايي به وجود آيد كه بتوان خانواده‌ها را در امر آموزش فرزندان خود مشاركت داد». و در فصل سوم قانون اهداف و وظايف وزارت آموزش و پرورش، ذيل عنوان اصول و مباني و خط مشي كلي آموزش و پرورش ماده هفتم آمده است كه «به منظور تعميم و توسعه آموزش و پرورش در كشور، زمينه‌هاي جلب مشاركت مردم در امر آموزش و پرورش از هر طريق ممكن فراهم آيد». به اين تربيت، زمينه‌هاي لازم و مناسب براي همكاري هر چه بيش‌تر بين اوليا و آموزش و پرورش مهيا گرديده است، و حتي با توجه به اهميت و حساسيت فوق‌العاده موضوع، يكي از وظايف آموزش و پرورش استمداد از اوليا در تعليم و تربيت تعيين گرديده است، به نحوي كه در ماده 26 قانون فوق به اين امر مهم عنايت شده است: 

«ارتباط مستمر با اولياي دانش‌آموزان و استمداد از آن‌ها در تعليم و تربيت با توجه به نقش عظيم خانواده در اين امر خطير». اما از آنجا كه برابر مقررات مديران مدارس موظف به تشكيل انجمن اوليا و مربيان مي‌باشند و در اين راستا مي‌توانند نقش كليدي را ايفا نمايند لذا تقرير اهم وظايف مديران نسبت به انجمن اوليا و مربيان در ذيل جهت تنوير اذهان اوليا و نيز تاكيد اين مهم براي مسوولين آموزشگاه‌ها حايز اهميت است:

1-برگزاري انتخابات انجمن حداكثر تا پايان مهرماه هر سال (در موارد استثنايي آخرين مهلت 15 آبان ماه است).

2-هر دو هفته و يا حداقل ماهي يكبار از اعضاي انجمن براي تشكيل جلسه دعوت به عمل آيد

3-دعوت براي جلسات عادي و فوق‌العاده به عهده مدير مدرسه است و در صورت ضرورت، رييس انجمن نيز مي‌تواند از اعضا براي شركت در جلسات دعوت كند.

4-مدير مدرسه موظف است اطلاعيه ها، بخش نامه ها و دستورالعمل هاي سازمان مركزي، اداره كل استان، منطقه يا شهرستان را كه به منظور اطلاع و يا اقدام براي انجمن مدرسه ارسال مي شود، پس از دريافت در اولين جلسه به اطلاع اعضاي انجمن برساند و مراتب را در صورت جلسه ثبت كند.

5-مدير مدرسه موظف است انجمن اوليا و مربيان، شوراي مدرسه، شوراي معلمان و شوراي دانش‌آموزان را در مدرسه تشكيل دهد و بر چگونگي ثبت و نگهداري سوابق و صورت جلسات مربوط نظارت كند.

6-مدير مدرسه موظف است ظرف مدت 5 روز پس از انجام هر يك از مراحل زير يك نسخه از صورت جلسه مربوط را به اداره آموزش و پرورش منطقه ارسال كند.

الف- انجام انتخابات انجمن در ابتداي هر سال تحصيلي.

ب- تشكيل اولين جلسه انجمن و انتخاب هيأت رئيسه فهرست اسامي و مشخصات كامل اعضاي اصلي و علي البدل با نشاني منزل و محل كار، ميزان تحصيلات، رشته تحصيلي، نوع شغل و شماره تلفن آنان در صورت جلسه قيد گردد.

ج- انجام هر گونه تغييرات مربوط به اعضاي اصلي و جايگزيني اعضاي علي البدل.

د- ارايه گزارش عملكرد و بيان و گزارش فعاليت انجمن.

7- همكاري با انجمن مدرسه به منظور دريافت اطلاعات از تخصص‌ها و مهارت‌هاي اوليا و استفاده بهينه از مشاركت اوليا.

8- همكاري با انجمن مدرسه براي معرفي اوليا به مراكز مشاوره خانواده.

9- همكاري با انجمن مدرسه در جهت برقراري ارتباط دو جانبه با مراكز فرهنگي و ديني و   انجمن هاي مدارس هم جوار.

10-همكاري با انجمن مدرسه در جهت تامين امكانات تحصيلي دانش آموزان بي بضاعت.

11- هم انديشي و همكاري با انجمن مدرسه به منظور اجرا برنامه‌هاي آموزش خانواده.

12- همكاري و هماهنگي با انجمن مدرسه در برنامه‌ريزي و برگزاري گردهمايي اوليا و مربيان به مناسبت اعياد و تشويق اولياو مربيان فعال و دانش آموزان كوشا.

13- فراهم آوردن امكانات لازم براي تشكيل كلاس‌هاي جبراني، تقويتي، فرهنگي و ورزشي به‌ويژه غني‌سازي اوقات فراغت دانش‌آموزان در ايام تابستان با همكاري انجمن اوليا و مربيان.

14- فراهم آوردن امكانات لازم براي گردش‌هاي علمي، تربيتي، تفريحي، و زيارتي دانش‌آموزان

15- نظر به اين كه در مدرسه بايد حداقل دوبار در سال از دانش‌آموزان معاينه پزشكي به عمل آيد، مديران مدارس بايد با كمك انجمن اوليا و مربيان نهايت همكاري را با مسوولان و سازمان‌هاي بهداشتي براي تامين و سلامت دانش‌آموزان داشته باشند.

16- در مناطقي كه مربي بهداشت يا مركز بهداشتي درماني براي اجراي برنامه‌هاي بهداشتي وجود نداشته باشد و انجمن اوليا و مربيان نيز قادر به  تامين آن نباشد مدير مدرسه بايد در اسرع وقت با تهيه گزارش لازم مراتب را به اطلاع اداره آموزش و پرورش محل برساند تا اقدامات لازم براي اجراي برنامه‌هاي مربوط به مراقبت‌هاي بهداشتي و خدماتي ايمني صورت گيرد. 

فهرست مطالب

مقدمه    ۱
وظایف انجمن اولیا و مربیان    ۲
نقش مشارکت اولیا در امور مدرسه    ۸
اهمیت و ضرورت تعامل بین خانه و مدرسه    ۹
آشنایی اولیای خانه و مدرسه با نقش ها و مسئولیت ها    ۱۲
رشد و تقویت جامعه پذیری    ۱۶
جلوگیری از افت تحصیلی    ۱۷
کارکردهای خانواده    ۱۸
ویژگی‌های خانواده موفق    ۲۰
همسویی والدین دانش آموزان و اولیای آموزشی    ۲۲
آثارتربیتی ارتباط خانه و مدرسه    ۲۳
اثرات آموزشی – تربیتی تعامل خانه و مدرسه    ۲۴

رابطه بین والدین و محیط آموزشی    ۲۸
مسئولیت اولیاء در امور مدرسه    ۳۵
اصول برقراری رابطه با اولیا دانش آموزان    ۳۵
شیوه های جذب اولیای دانش‌آموزان    ۳۶
پیشنهادهایی برای خانواده‌ها    ۳۸
پیشنهادهایی برای مدرسه ووالدین    ۴۱
راهکارهای ایجاد ارتباط بین خانه و مدرسه    ۴۲
تاریخچه انجمن در ایران و جهان    ۴۵
وظایف خانواده ها دروضعیت تحصیلی فرزندان    ۴۸
برنامه‌ریزى براى امور آموزشى فرزندان در منزل      ۴۹
فراهم‌کردن شرایط مناسب و فضاى امن خانوادگى    ۵۱
نتیجه گیری    ۵۲
منابع    ۵۳

منابع و ماخذ

۱- بیابانگرد، اسماعیل(۱۳۸۶) راهنمای والدین و معلمان در تربیت و آموزش کودکان، تهران : دفتر نشر فرهنگ اسلامی

۲- کریمی ، عبدالعظیم (۱۳۸۵) اثرات پنهان ترییت آسیب زا، تهران :انتشارات رشد

۳- باهنر،محمد جواد(۱۳۷۳) گفتارهای تربیتی،تهران : دفتر نشر فرهنگ اسلامی

۴- میرکمالی، سید محمد(۱۳۷۹) روابط انسانی درآموزشگاه،تهران : نشر یسطرون

۵- ا فروز، غلامعلی (۱۳۸۳) روان شناسی رابطه ها ، تهران : انتشارات دانشگاه تهران

۶- تاجیک اسماعیلی، عزیزاله(۱۳۸۳) نگاهی به نقش های تربیتی خانه و مدرسه ، تهران : انتشارات انجمن اولیا و مربیان

۷- صافی ، احمد(۱۳۷۶) خانواده متعادل، تهران : انتشارات انجمن اولیا و مربیان

۸- ملکی ، حسن (۱۳۸۹)ارتباط خانه ومدرسه در دوره ابتدائی ، تهران: انتشارات انجمن اولیاء و مربیان