« ویژه ارتقاء رتبه شغلی .......»

مختصری از تجربیات مدون :

مقدمه :

آموزش رايج در مدارس کشور، يک آموزش سنتي و يا به عبارت ديگر آموزش فقط شنيداري مي باشد. حداکثر اقدام تصويري در خصوص موضوعات مورد آموزش، نصب بعضي پوسترهاي رنگي بر روي تخته سياه کلاس مي باشد. در روش ديداري- شنيداري سعي مي شود آموزش به کمک فيلم ، انيميشن، نماهنگ و ... ارائه گردد. در اين روش ماندگاري مطلب قريب به 20 سال مي باشد در حالي که ماندگاري مطلب در روش شنيداري حداکثر 6 ماه است. در ضمن در روش ديداري- شنيداري مطالب علمي در محيطي جذابتر و در مدت زمان کمتر قابل انتقال است.

در مدارس معمولي، طرح درس معلم شامل مجموعه اي از دستورالعمل ها، برنامه هاي درسي، سؤالات تمرينات اضافه، امتحانات کلاس و ... مي شود. اما در مدارس چندرسانه اي علاوه بر اين موارد، معلم از مواد آموزشي چندرسانه اي شامل فيلم، عکس، صدا، اسلايد و ... استفاده مي کند تا کيفيت و ماندگاري آموزش را ارتقا بخشد. اين قدم اول در راه حرکت به سمت مدارس هوشمند است.

نمونه یک مدرسه معمولی

درباره ي تأثير فناوري اطلاعات و ارتباطات بر نظام آموزشي (و به طور خاص مدارس) دو رويكرد متفاوت وجود دارد. برخي معتقدند، اثر فناوري هاي جديد تدريجي است و صرفاً انتقال برنامه ي درسي سنتي را كارآمدتر مي سازد و در واقع، دسترسي به اطلاعات سريع تر مي شود. رويكردي ديگر معتقد است ورود فناوري اطلاعات و ارتباطات به مدرسه ها، هدف ها و ابزارهاي تعليم و تربيت را به طور اساسي تغيير مي دهد. از اين ديدگاه فناوري اطلاعات بر مرزهاي ساختاري نظام آموزش سنتي فايق مي آيد.

با این که موارد بالا از دستاوردهای استفاده از فناوری اطلاعات است، با این حال ساده لوحانه است اگر تصور کنیم ورود فناوری اطلاعات (در جلوه های متفاوت آن : اینترنت ، رایانه ، چند رسانه ای و ... ) به تنهایی باعث انقلاب آموزشی شود. اگر فرهنگ یاد دهی – یادگیری در نظام آموزشی تحول نپذیرد ، ورود فناوری های اطلاعاتی نه تنها تحولی ایجاد نخواهد کرد ، بلکه به تقویت سنت های محافظه کارانه ی آموزشی منجر خواهد شد. لذا تغییر در مدرسه سنتی به سوی مدرسه هوشمند نيازمند تغيير در نظام آموزش و پرورش كشور مي باشد و هيچگاه راه اندازي مدارس هوشمند ميسر نخواهد شد مگر ساختار نظام آموزش و پرورش تغيير يابد . اين امر نيازمند برنامه ريزي حداقل بيست ساله مي باشد. اين تغيير مي بايست قدم به قدم و با درايت و تفكر باشد.

منظور از مدارس هوشمند چيست ؟

در سال 1984، ديويد پركينز و همكارانش در دانشگاه ها هاروارد، طرح مدارس هوشمند را به عنوان تجربه اي نوين در برنامه هاي آموزش و پرورش، با استفاده از فناوري اطلاعات و ارتباطات ارائه نمودند. اين طرح به تدريج در چند مدرسه اجرا گشت و بعدها تا حدوددي توسعه يافت، به طوريكه امروزه برخي از كشورهاي توسعه يافته در امر فناوري اطلاعات، همچون مالزي، از اين مدارس جهت تربيت نيروي انساني در برنامه هاي توسعه خود استفاده مي كنند. در تعريف اين نوع مدارس گفته شده اس كه مدرسه هوشمند يك مدرسه و محيط آموزشي فيزيكي است كه كنترل و مديريت آن مبتني بر فناوري رايانه و شبكه مي باشد و محتواي اكثر دروس الكترونيكي و سيستم ارزشيابي و نظارت آن نيز هوشمند است ودر فرایند آموزش به تفاوت استعداد وتوانایی دانش آموز توجه می شود .

دانش‌آموزان در مدرسه هوشمند نقش ياددهنده و يادگيرنده را برعهده دارند. در اين مدرسه، برنامه درسي محدودكننده نيست و به دانش‌آموزان اجازه داده مي‌شود از برنامه‌هاي درس خود فراتر گام بردارند. در اين مدرسه روش تدريس براساس دانش‌آموز محوري است. تأكيد بر مهارت فكر كردن و فراهم ساختن محيط ياددهي ـ يادگيري از راهبردها و خط مشيهاي مدرسه هوشمند است.

بروز تحولات گسترده در زمينه كامپيوتر و ارتباطات، تغييرات عمده‌اي را در عرصه‌هاي متفاوت حيات بشري به دنبال داشته است. در ساليان اخير فناوريهاي اطلاعات و ارتباطات، بيشترين تأثير را در حيات بشريت داشته‌اند. دنياي ارتباطات و توليد اطلاعات به سرعت در حال تغيير بوده و داده و اطلاعات به سرعت و در زماني غيرقابل تصور به اقصي نقاط جهان منتقل و در دسترس استفاده‌كنندگان قرار مي‌گيرد. بدون شك مهمترين و در عين حال بزرگترين پيشرفت در زمينه فناوري اطلاعات و ارتباطات به ابداع اينترنت، برمي‌گردد.

فناوري اطلاعات و ارتباطات، تحولات گسترده‌اي را در تمامي عرصه‌هاي اجتماعي بشريت به دنبال داشته و تأثير آن بر جوامع بشري به گونه‌اي است كه جهان امروز به سرعت در حال تبديل به يك جامعه اطلاعاتي است. جامعه‌اي كه در آن دانايي و ميزان دسترسي و استفاده مفيد از دانش،‌ داراي نقش محوري و تعيين كننده است.

فناوري اطلاعات، به عنوان عمده‌ترين محور تحول و توسعه در جهان منظور شده است. كامپيوتري شدن بسياري از امور جاري مردم، انجام بسياري از كارهاي روزمره بانكي با استفاده از اينترنت و شبكه‌هاي ارتباطي در منزل، آموزش الكترونيكي و مجازي و عدم نياز به حضور در كلاسهاي درس، توسعه و ترويج تجارت الكترونيكي از دستاوردهاي فناوري اطلاعات است و در رفاه و آسايش مردم نقش دارند.

امروزه مديريت دانش در نظامهاي اطلاع‌رساني كامپيوتري به صورت قابل ملاحظه‌اي مورد توجه قرار گرفته است. سازماندهي و مديريت دانش و به دنبال آن مديريت اطلاعات، نقش اساسي را در انتقال دانش فردي به دانش سازماني ايفا مي‌كنند. همچنين مديريت اطلاعات و منابع آموزشي در محيط آموزش الكترونيكي اهميت ويژه‌اي دارد. از آنجا كه نظامهاي يادگيري الكترونيكي اطلاعات بسياري را نگهداري مي‌كنند،‌ ايجاد اين چنين محيطهايي بايد به گونه‌اي انجام شود كه كاربران بتوانند از اطلاعات موجود استفاده مفيد و مؤثري داشته باشند.

آموزش، ركن اصلي در توسعه پايدار هر كشور است و آموزش الكترونيكي، امروزه از جديدترين‏، مؤثرترين و مطمئن‌ترين روشها در توسعه آموزشهاي فردي و سازماني است.

سيستم نوين آموزش الكترونيكي فوايد و مزاياي منحصر به فردي را براي افراد، سازمانها و مراكز آموزشي به همراه دارد. در گذشته تمامي آموزشهاي كاركنان در شركتها و سازمانها به شيوه كلاسهاي حضوري برگزار مي‌گرديد كه در آن محوريت كلاس با مربي آموزش بود. با ظهور اينترنت، آموزش الكترونيكي باعث گسترش دامنه آموزش و باعث به اشتراك گذاشتن دانش و اطلاعات شد.

قرن 21 به سمتي مي‌رود كه اكثر مشاغل به دانش و مهارتهاي كامپيوتري نياز خواهند داشت. ورود به اين عرصه به نوع جديدي از آموزش نياز دارد كه با آموزش سنتي كنوني همخواني ندارد. مدتي است برخي كشورهاي جهان به تأسيس مدارس الكترونيكي يا مدارس هوشمند دست زده‌اند. در مدارس هوشمند كامپيوتر در نحوه تدريس و ارزشيابي تأثير مي‌گذارد و برنامه‌هاي درسي را تا حدودي تغيير مي‌دهد. ولي در عين حال كاركردهاي اجتماعي مدارس بر جاي خود باقي مي‌ماند چون در روابط اجتماعي به دانش‌آموزان ياري مي‌رساند. در اين مدارس دانش‌آموزان مي‌توانند با منابع علمي جهان و معلمان و بچه‌هاي مدارس ديگر ارتباط برقرار كنند. 

فهرست مطالب

مقدمه    ۱
منظور از مدارس هوشمند چیست    ۳
ویژگیهای مدارس سنتی ،خام،پیشرو و دارای عملکرد عالی در ایران    ۹
تقسیم‌بندی مدارس    ۱۰
تعاریف دیگر از مدارس هوشمند    ۱۴
ویژگیها و خصوصیات مدارس هوشمند    ۱۶
مهمترین اهداف مدارس هوشمند    ۱۹
مهمترین دلایل تاسیس مدارس هوشمند    ۲۰
هفت اصل کلیدی در مدارس هوشمند    ۲۱
سیستم های رایانش شناختی    ۲۳
ویژگی های مدرسه هوشمند از ابعاد مختلف    ۳۰
ارکان مدرسه هوشمند    ۳۷
زیر ساخت ها و لوازم مورد نیاز مدارس هوشمند    ۳۹
اصول یادگیری در مدارس هوشمند    ۴۰
تفاوت مدرسه هوشمند با مدرسه مجازی    ۴۱
تفاوت مدارس سنتی و هوشمند    ۴۲
بررسی مدارس هوشمند در ایران    ۴۶
مشکلات توسعه مدارس هوشمند در ایران    ۵۴
نتیجه گیری    ۵۶
منابع    ۵۷

  منابع :

هوشمند‌سازی مدارس، راهبرد تحولی  وزرات آموزش وپرورش در توسعه فناوری اطلاعات و ارتباطات
جعفری حاجتی،ام کلثوم ،ارزیابی طرح مدرسه هوشمند در دبیرستان های تهران ،پایان نامه کارشناسی ارشد
جلالی ،علی اکبر ،مدرسه هوشمندکلید دستیابی به فناوری های نوین ،وب سایت دکتر علی اکبر جلالی ،(۱۳۸۸)
دلوز  ،ژاک ،آموزش برای قرن بیست ویکم ،ترجمه افتخارزاده ،سید فرهاد ،انشارات عابد ،تهران .(۱۳۸۰)
سازمان آموزش و پرورش شهر تهران ،پیش نویس سند راهبردی مدارس هوشمند ،وب سایت سازمان آموزش و پرورش شهر تهران(۱۳۸۶)
صادقی مقدم ،محمودی و نالچیگر و ابراهیمی ، بررسی چالش های توسعه مدارس هوشمند در کشورفصلنامه نو آوریهای آموزشی.(۱۳۸۷)