« ویژه ارتقاء رتبه شغلی .......»

مختصری از تجربیات مدون :

مقدمه

امروزه آموزش و پرورش رسمی در پی آمادگی برای زندگی آینده از طریق یادگیری مفید و مؤثر است وکلا" تدریس عبارتست از:تعامل یا رفتار متقابل معلم و دانش آموز بر اساس طرح منظم و هدفدار برای ایجاد تغییرات مطلوب و تسهیل یادگیری فرد و شناخت او از جهان است.

و تدریس خوب : تدریسی است که به خوب یاد گرفتن فراگیران کمک کند. در این فرایند یادگیرنده باید فعال باشد. به بحث بپردازد،مسائل را حل کند و با استفاده از راهنمایی های معلم به کسب تجربه بپردازد.

معلمان در حالی که به شاگردان در کسب اطلاعات ، مهارتها، راههای تفکرو ابراز نظرات خود کمک می کنند، باید به آنان نحوه ی یادگیری را نیز درس دهند.چگونگی انجام تدریس اثر بسیاری بر توانایی شاگردان برای آموزش خودشان دارد . معلمان موفق تنها ارائه دهندگان مطالب نیستند بلکه آنان شاگردان خود را به تکالیف شناختی و اجتماعی وادار می نمایند و به آنان چگونگی کسب، ذخیره سازی و پردازش اطلاعات را می آموزند تا چگونگی فراگیری را یاد بگیرند و منابع را به طور مؤثر به کار ببرند.لذا نقش عمده تدریس ،خلق یادگیرندگان فعال ، خلاق و قدرتمند است.

80 نكته مهم در تدريس موفق معلمان و مربیان مدارس

توصیه هایی برای داشتن یک تدریس موفق و رضایت بخش

1- با توکل به خدا و نام خدا کلاس را شروع کنیم.

2- اخلاص در عمل تدریس و تقوا را رعایت کنیم.

3- زمان هر جلسه تدریس را در نظر داشته باشیم تا با کمی یا زیادی وقت مواجه نشویم.

4- وقت کلاس را به مطالب بیهوده و کم فایده صرف نکنیم.

5- سعی کنیم ساعت تدریس را تغییر ندهیم.

6- به هنگام تدریس، نشاط روحی و عاطفی خود را حفظ کنیم.

7- با خوشرویی تدریس کرده و همواره چهره بشّاشی داشته باشیم.

8- احساسات و عواطف دانش آموزان را جریحه دار نکنیم.

9- تلاش کنیم فضایی عاطفی بوجود آوریم.

10- سعه ی صدر داشته باشیم و از فضل فروشی بپرهیزیم.

11- وفای به عهد، خوش قولی و تواضع در تدریس را از یاد نبریم.

12- به هنگام تدریس؛ آرامش خود را حفظ کنیم.

13- از قضاوت ناصحیح نسبت به دانش آموزان پرهیز کنیم.

14- اشتباهات خود را توجیه نکنیم.

15- از علماء ،بزرگان و شخصیتهای دینی با احترام نام ببریم.

16- از به کار بردن کلمات خارج از نزاکت بپرهیزیم.

17- پرگوئی نکنیم، در واقع آنقدر بگوئیم که می توانیم بشنویم.

18- رازدار و محرم اسرار دانش آموزان باشیم.

19- از تعصب بیجا بپرهیزیم.

20- از دانش آموزان توقعات بیش از اندازه نداشته باشیم.

پرسش هاي معمولي و افزايش تمركز دانش آموزان در کلاس هنگام تدریس معلم

بيشتر دانش آموزان با آن كه با دقت و تمركز سر كلاس درس حاضر مي شوند، اما در موقع تدريس معلم پس از چند دقيقه حواسشان كاملاً پرت مي شود و زماني هم كه به خود مي آيند چند دقيقه اي از وقت كلاس گذشته است، درحالي كه آنها ذهن خود را با افكار پراكنده مشغول كرده بودند. حتماً شما هم دانش آ موزاني را ديده ايد كه فقط سر كلاس به درس گوش فرا مي دهند و در خانه بسيار كم مطالعه مي كنند. برعكس آن ها كساني هم هستند كه ساعت ها در منزل مطالعه مي كنند ولي همواره از نمره كم خود مي نالند. بنابراين مي بينيم كه زمان مطالعه مهم نيست بلكه زمان مطالعه مفيد و تمركزي كه برآن دارند اهميت دارد.

البته در اين ميان روش تدريس معلم هر چقدر خوب و جذاب باشد، نمي توان كاملاً اطمينان حاصل كرد كه دانش آموز در تمام مدت تدريس برروي صحبت هاي معلم تمركز داشته است. بنابراين در اين مواقع معلمان مي توانند از چند روش استفاده كنند. از آن جا كه مدت زمان تمركز بچه ها به تناسب سن آنها متفاوت است. برخي مواقعي دانش آموزان به ميزان نسبتاً كمي مي توانند روي صحبت هاي معلم متمركز شوند. بنابراين معلم نبايد تمركز طولاني روي درس را از دانش آموز خود انتظار داشته باشد. بلكه بايد سعي كند درس را با ريتم و آهنگ يكنواخت ارائه نكند.

  به عبارتي ديگر گاهي با لحن جدي، گاهي مهربان و آرام و گاهي استوار سخن بگويد. معلمان هنگام تدريس براي اين كه از تمركز داشتن دانش آموزان خود مطمئن باشند بايد به چهره يكايك آنها نگاه كنند. ضمن آن كه با چشم و صورت كلاس را دور زدن هم مي توان ميزان تمركز دانش آموزان را سنجيد. گاهي نيز با طرح سؤالي اين ميزان سنجيده مي شود.

سؤال هاي معمولي و ساده راه مؤثر و در عين حال نامحسوسي براي برگرداندن توجه دانش آموزان به كلاس است. ضمن آن كه معلمان توجه داشته باشند كه در هنگام تدريس تند و تند در كلاس قدم نزند و به طور مداوم دست و سر خود را حركت ندهند. زيرا اين حركات اضافي باعث بر هم زدن تمركز دانش آموزان مي شود. علاوه بر اين آنها سعي كنند جملات خود را آرام و با زبان گويا و ساده بيان كنند و حتي الامكان با لهجه خاصي صحبت نكنند. هنگام تدريس نيز تمام مدت جلوي در كلاس نايستيد چرا كه در آن صورت ساير نقاط كلاس به منطقه تحت كنترل دانش آموزان تبديل مي شود. بنابراين بهتر است در تمامي نقاط كلاس حضور پيدا كنند. با اين روش نظارت خود را برهمه كلاس اعمال خواهند كرد.

براي ايستادن در جلوي كلاس هم بهتر است يكي از گوشه ها را انتخاب كنند. چون با اين روش مي توان همه كلاس را زير نظر گرفت. قبل از شروع تدريس به دانش آموزان بگوييد كه در پايان درس امروز چند سؤال پرسيده مي شود و به هر كس كه پاسخ صحيحي دهد امتيازي تعلق مي گيرد. از اين طريق تمركز دانش آموز روي درس بيشتر خواهد شد. معلمان قبل از ورود به كلاس خود را در آيينه ببينند تا ظاهري آراسته و منظم در كلاس درس داشته باشند.

دانش آموز نيز از كوچكترين ابهامي كه در فهم درس مي بيند، بايد با شهامت از معلم بخواهد كه مطلب را دوباره تكرار كند، از سؤال كردن هم نهراسد. شايد همان نكته، نكته كليدي درس باشد. از خنده بچه ها هم هراسي به خود راه ندهد. براي اين كه شنونده فعالي باشد. حتماً از درس يادداشت برداري كند حتي اگر نيازي به اين كار نبيند. در يادداشت برداشتن هم، تمامي جمله معلم را ننويسد چون كه با نوشتن همه جمله از شنيدن و درك جملات بعدي معلم بازمي ماند. از نوشتن بايد به طور خلاصه و از واژه هاي كليدي استفاده كند. با اين كار خود را ملزم به يادگيري مي كند. چرا كه با نوشتن آموخته ها روي كاغذ ذهن خود را در حالت آماده باش براي يادگيري قرار مي دهد. به اين ترتيب از تمركز عالي برخوردار مي شود و كاملاً از خود مراقبت مي كند كه چيزي را ناديده نگيرد. ضمن آن كه با اين روش خوابش نمي برد.

زماني كه ذهن ساكت و آرام است خواب به سراغ دانش آموز مي آيد. مطالعه اجمالي قبل از كلاس و اطلاعات پيش از حضور در كلاس در تمركز دانش آموز نقش مهمي ايفا مي كند. اين كار نه با هدف صحبت كردن و خودنمايي بيشتر بلكه براي ايجاد يك نوع كنجكاوي و علاقه مندي و تمركز حواس به كار گرفته مي شود. همواره نيز سعي كنيددر كلاس در رديف جلو بنشينيد. زيرا كساني كه صندلي هاي جلويي را اشغال مي كنند در ميدان ديد خود فقط معلم و تخته سياه را خواهند داشت. اما كساني كه در رديف هاي دوم تا آخر كلاس مي نشينند، افراد رديف هاي انتهايي كلاس را كه جمعيت زيادي را دربرمي گيرد، مي بينيد. چشم كساني كه در انتهاي كلاس مي نشينند كوچكترين حركات افراد جلويي را زير نظر مي گيرد. اين امر حواس پرتي را موجب مي شود. بنابراين جلو نشستن تمركز حواس را افزايش داده و به تبع آن به پيشرفت تحصيلي كمك مي كند.

ارزیابی چیست و چه نقشی در کار معلم دارد؟

در طرح بزرگی که پیش روی شماست؛ افراد مختلفی در سطوح مختلف یاد می دهند و یاد می گیرند. مثلاً معلم های عزیز شرکت کننده درطرح، در عین حال که به دانش آموزان شان درس می دهند، خودشان این نحوه تدریس را یاد می گیرند و آدم هایی که طرح درس پروژه ها را می نویسند هم در حال یادگیری از کسانی هستند که مسؤول تم های پنجگانه اند.

میتوانیم بگوییم حجم بزرگی از یادگیری در جریان است و این یادگیری به " ارزیابی " احتیاج دارد. ارزیابی فرآیند ارزش یابی کردن فرآیند یادگیری است. داده های به دست آمده از ارزیابی ابزار قدرتمندی برای دنبال کردن پیشرفت درک دانش آموز، بهتر کردن فعالیت ها و تشویق یادگیرندگان به فکر کردن است. پس تصدیق می کنید که لازم است همه ما که درگیر این طرح بزرگ هستیم، درک خوب و مناسبی از فرآیند ارزیابی داشته باشیم. 

فهرست مطالب

مقدمه    ۱
۸۰ نکته مهم در تدریس موفق معلمان و مربیان مدارس    ۱
پرسش های معمولی و افزایش تمرکز دانش آموزان در کلاس هنگام تدریس معلم    ۶
ارزیابی چیست و چه نقشی در کار معلم دارد    ۹
ابزارهای ارزیابی    ۱۳
تقویت انگیزه  درسی دانش آموزان و نحوه تشویق و تنبیه در مدارس    ۱۵
نحوه تشویق و تنبیه    ۱۸
راه کارهای ایجاد انگیزه در دانش آموزان و تاثیر آن در پیشرفت تحصیلی    ۲۱
۴۰ نکته مهم برای مطالعه بهتر    ۲۴
انواع روشهای مطالعه    ۲۵
مزیت شیوه های صحیح مطالعه    ۳۰
شش روش مطالعه    ۳۱

شرایط مطالعه    ۳۲
ویژگیهای راههای بهبود حافظه    ۳۸
اصول دیگر بازسازی و یادآوری    ۴۴
چگونه یک معلم فعال ، پرانرژی و تاثیر گذار باشیم    ۴۶
نتیجه    ۵۰
منابع    ۵۱

منابع :

-سیف ، علی اکبر ( مترجم ) ، روش های مطالعه ، چاپ دوم ، تهران ، انتشارات رشد ، ۱۳۶۴

-میرعابدینی ، امیر ، ‹‹ چگونه درس بخوانیم ؟ چگونه امتحان دهیم ؟ ›› ، تهران ، نشر

چکامه ، ۱۳۷۱

-اسپادرینگ . چریل ، انگیزش در کلاس درس ، ترجمه : اسماعیل بیابانگرد و محمدرضا نائینیان

-بلوم .س ، ویژگی های آدمی و یادگیری آموزشگاهی ، ترجمه : علی اکبر سیف

-بیابانگرد.اسماعیل ، راهنمایی والدین و معلمان در تربیت و آموزش کودکان

-شهرآرای . مهرناز ، روان شناسی یادگیری کودک و نوجوان

-قشلاقی . محمد ، روان شناسی یادگیری

-مقاله    ” راه کارهای ایجاد انگیزه در دانش آموزان و تاثیر آن در پیشرفت تحصیلی  ” -گردآوری : مردمحمد سالخی ، پژوهشگر استان گلستان