فایل ورد قابل ویرایش
روانشناسی ورزش در بردارندة گزینش درست و برانگیختن ورزشکاران است به گونهای که هر ورزشکار بتواند در بالاترین حد توانایی خود به رقابت بپردازد ورزشکاران در این راستا باید راهبردهایی را به کار گیرند تا رقیبان را روحیهزدایی کنند با سطح بسیاری بالای فشار مقابله و یا آن را کم کنند از داروها سوء استفاده نکنند راهبردهای تیمی موفقیت آمیزی را به کار گیرند و مهارتها را آموزش دهند و بیاموزند. روشن است که روانشناسی عنصر اصلی رقابت ورزشی است. مطالعة روانشناسی و استفاده از آن در موقعیت ورزشی شخص را توانا میسازد تا 1- رفتاری را توصیف کند (ورزشکاران تیمی که پیوسته برنده میشوند نسبت به گروه دیگر دوستانهتر رفتار میکنند تا ورزشکارانی که پیوسته میبازند) 2- رفتاری را تبیین کند (شکست غیر منتظره ممکن است به این سبب روی داده باشد که تیم خودی برانگیختگی لازم را نداشت. از سوی دیگر تیمی که قبلاً شکست خورده بود در وضعی بهتر و آماده بود تا ثابت کند که میتواند رقیبی با ارزش را شکست دهد.) 3- رفتار و پیش بینی کند (اگر مربی ورزش با اوقات تلخی آموزش دهد ورزشکار به سبب اضطراب و ناتوانی در تمرکز نخواهد توانست گفتار او را به خاطر بسپارد.
روانشناسی ورزش از نیمة سالهای 1980 بیشتر با زمینههایی ارتباط یافت که فراتر از عملکرد ورزشی میروند شایان توجه ترین زمینهها مطالعة روان فیزیولوژی (Psychophysiology) روانشناسی تمرین (exercise psychology) بودهاند در حالی که پژوهش و فعالیت روانشناسی ورزش به گونة سنتی متوجه پرسشنامههای روانشناسی و نتایج علمی بودند پژوهش روان فیزیولوژیکی پاسخهای فیزیولوژیکی (بدنی) را که بر شناخت (cognition) (اندیشه و عواطف) و عملکرد اثر میگذارند و یا آن را همراهی میکنند مطالعه میکند برای نمونه اگر عملکرد ضعیف به اضطراب بالا نسبت داده شود شایان توجه خواهد بود که بدانیم آیا تغییرات و تنش عضلانی میزان ضربان قلب و با پاسخهای بدنی دیگر نیز مانع عملکرد میشود یا نه چنین دادههایی به مربیان و دانشمندان ورزش امکان میدهد تا استفاده از برخی فنون روانی را پیشنهاد کنند (برای مثال شل کردن عضلات و خیال پردازی) تا اثر این تغییرات نامطلوب در فرآیندهای جسمانی را کاهش دهد پژوهشهای منتشر شده در سالهای اخیر اغلب در بردارندة اندازه گیریهای فیزیولوژیکی هستند که در تبیین ارتباطهای علت و معلولی احتمال بین عواطف و اندیشه های شخص و عملکرد بدنی او مفید خواهد بود.
شاخة روان شناسی تمرین نیز توجه فزایندهای را در نوشتار روانشناسی ورزش به خود جلب کرده است. روانشناسی تمرین به جای بررسی عملکرد ورزشی بر عوامل شناختی ، روان فیزیولوژیکی و موقعیتی که بر رفتار تمرین اثر میگذارند توجه دارد . نمونههای عناوینی که در این شاخه مورد مطالعه قرار میگیرند در بردارندة اثرات فعالیت بدنی بر عواطف و گرایشهای روانی معینی در فرد دلایل اشتغال به برنامههای تمرین و علتهای دست کشیدن از آنها تغییرات شخصی در نتیجه بهینگی در تناسب بدنی اعتیاد مثبت و منفی به تمرین اثرات فنون شناختی بر اجرای تمرین عملی و غیره میباشند هدف این نوشتار بررسی گستردة میزان پژوهش در این شاخه و کاربرد آن در ورزش رقابتی است.آنچه که به گونة فزایندهای اطمینان مربیان تربیتی ، پژوهشگران و مربیان ورزش را به خود جلب کرده است این است که شاخة روانشناسی ورزش یک علم است این علم رفتار انسانی در زمینة شرکت در ورزش و چگونگی تأثیرپذیری رفتار (عملکرد) از سه منبع اصلی را مطالعه میکند ورزشکار رهبر تیم (یعنی مربی ورزش) و محیطی که این افراد با هم کنش متقابل دارند.
ورزشکار
ورزش دوستان با حاضر شدن مشاهده کردن گوش دادن و خواندن درباره مسابقات علاقة صمیمانهای به تیمهای مورد توجه خود نشان میدهند رسانهها زمان شایان توجهی را صرف رویدادها و بازیکنانی میکنند که در آنها شرکت دارند.گزارشگران و گویندگان در واکاویهای خود دربارة عواملی که بر عملکرد اثر میگذارند پیچیدهتر شدهاند. آنها اغلب در تبیین دلایل احتمالی یک بازی بسیار خوب در موقعیتهای ورزشی، فراتر از توصیف یک شخص به عنوان «بازیکنی خوب» میروند اما بیشتر ورزش دوستان هنگام مشاهدة بازی یا تلاش در شناخت عملکرد ورزشی به عوامل روانی مهم توجهی ندارند.برای نمونه تنیس باز حرفهای جان مکنرو (John McEnroe) به سبب از جا در رفتن در زمین ورزش مورد انتقاد شدید واقع شده است. اما گفته است که خشم را به عنوان فنی روانی به کار میبرد تا روحیهاش را بالا برد . این کار از دید یک دانشمند ورزش شگفتانگیز نیست. به خوبی ثابت شده است که همة ورزشکاران دارای سطح کمال مطلوب هیجانی (برانگیختگی) هستند که اثر مسلمی بر کیفیت عملکرد آنان دارد ورزشکاران نمیخواهند که بیش از اندازه برانگیخته شوند بلکه میخواهند به قدر کافی تحریک شوند تا بهترین بازی خود را ارائه دهند. اعمال بازیکنان فوتبال در کنار یا داخل زمین قبل از بازی فریاد و هلهلة تماشاگران و فعالیتهای دیگری که برای گرم کردن توسط ورزشکاران انجام میشوند همگی به منظور برقراری اثرات عاطفی مورد نظر قبل از مسابقه است. برای بسیاری از ورزشکاران راهبردهای خود انگیختگی (برای نمونه بالا بردن روحیه یا ابزار خشم) خواه به منظور جلب و برانگیختن پاسخ هواخواهی از سوی تماشاگران باشد یا نباشد بخش جدانشدنی آمادگی روانی و بالانگه داشتن عملکرد در سطح مطلوب است.
عامل مهم دیگر در موفقیت ورزشی، شخصیت فرد است آیا «گونهای شخصیت» وجود دارد که بتواند پیشبینی کنندة کیفیت عملکرد ورزشی باشد؟ آیا مربی ورزش میتواند با استفاده از آزمون مداد و کاغذی موفقیت ورزشی را پیشبینی کند؟ آیا شخصیت ورزشکاران و غیر ورزشکاران بازیکنان زن و بازیکنان مرد و ورزشکاران ورزشهای مختلف با هم تفاوت دارند روانشناسان ورزش پژوهشهای شایان توجهی را به موضوع شخیصت در ورزش اختصاص دادهاند پاسخ به این پرسشها را که ممکن است موجب شگفتی شما شود میتواند در این نوشتار بیابید.تفاوتهای فردی موضوع مهم دیگری درمطالعههای پژوهشی است که به دلایلی میپردازد که چرا ورزشکاران حتی هنگامی که مهارتهای مشابهی دارند از عملکرد متفاوتی برخوردارند. چرا برخی از بازیکنان با وجود تحمل فشار زیاد در ورزش موفق میشوند در حالی که برخی دیگر موفق نمیشوند چه عامل روانی رقیب پیوسته موفق را از رقیب کمتر موفق او متمایز میکند دربارة این سوال آخر میتوان کتابی کامل نوشت برای نمونه قهرمان بکس سنگین روش پیشین مایک تایسون در توضیح اینکه چرا در پیروزی از رژیم ورزشی قبل از مبارزةخود چهار صبح از خواب بیدار میشود چنین گفته بود «زیرا که طرف مقابل چنین نمیکند من باید ثابت کنم که منضبطتر از رقیب هستم»روانشناسان ورزش در زمینة وزشهای نوجوان که نوعا سن آنها بین 8 تا 13 سال است. در حال مطالعة اثرهای فعالیت رقابت آمیز هستند آیا کودکان ورزشکار باید برای جایزه رقابت کنند آیا ورزشکاران جوان نیازهای اجتماعی، عاطفی و روانی متفاوتی از ورزشکاران مسنتر و ماهرتر دارند اگر چنین است چگونه میتوان این نیازها را با مشارکت در ورزش سالم برآورده ساخت؟عامل روانی مهمی که باید مورد توجه قرار گیرد. انگیزش است چرا برخی از ورزشکاران از ورزشکاران دیگر با انگیزهتراند و سرچشمة انگیزش آنها چیست؟ چرا برخی نه به سبب انگیزش حاصل از عوامل خارجی مانند پاداش تایید دیگران یا پول بلکه به سبب سرگرمی و مطلوب بودن آن ورزش میکنند عوامل روانی که ورزشکاران را برمیانگیزند کدامند و چه عواملی ورزشکاران را انگیزشزدایی میکند؟